π. Βασίλειος Κοντογιάννης, από τα Φάντομ στην διακονία ασθενών

«Κάπου είχα ακούσει και είχε καταγραφεί μέσα μου η έννοια της διακονίας ασθενών στα νοσοκομεία. Την περασμένη χρονιά άκουσα μια είδηση από τον σταθμό της Εκκλησίας, που μου ξύπνησε το ενδιαφέρον. 

Τηλεφώνησα στη γραμματεία και με πληροφόρησαν για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και την πρώτη εισήγηση με θέμα “Ο εθελοντής ως διάκονος της Εκκλησίας”… Οσα είπε ο ομιλητής με κέρδισαν… Σύντομα μου ζητήθηκε να πάω στο Παίδων, σε διακόνημα...
Φτάνοντας στο Νοσοκομείο “Αγία Σοφία”, συστήθηκα στην υπεύθυνη νοσηλεύτρια, η οποία με ενημέρωσε για το παιδί και μου έδειξε το δωμάτιό του. Πλησίασα στο μικρό κρεβατάκι… Για λίγο σταμάτησε ο χρόνος - μαζί και η αναπνοή μου. “Γεια σου” ψέλλισα σιγανά. Αμέσως φωτίστηκε το προσωπάκι του από ένα γλυκό χαμόγελο και πολύ γρήγορα ο μικρός Σάββας είχε κουρνιάσει στην αγκαλιά μου... Καθώς περνά ο καιρός, νιώθω να εντάσσομαι σε μια ομάδα διαφορετική, που θέλει να κάνει πράξη τον λόγο του Θεού… Είδα ότι για ένα σωστό αποτέλεσμα δεν αρκεί μόνο η καλή διάθεση, αλλά είναι απαραίτητες και η σωστή και συνεχής ενημέρωση, η επικοινωνία με τους υπευθύνους, αλλά και η τήρηση κανόνων. Γι’ αυτό θέλω να ευχαριστήσω πολύ όλους όσοι με βοήθησαν σ’ αυτήν την προσπάθεια, τους ομιλητές που μου μετέφεραν τις πολύτιμες γνώσεις τους και τις εμπειρίες τους, την ομάδα στήριξης και τον υπεύθυνο της Διακονίας π. Β.».

Αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές μαρτυρίες εθελοντών (diakonia.gr) που διακονούν στην Εθελοντική Διακονία Ασθενών, μια ιδέα του π. Βασιλείου Κοντογιάννη, πρωτοποριακή για τα δεδομένα της πατρίδας μας. Eγινε πραγματικότητα χάρη στις προσπάθειες, στους αγώνες του και στην αφιέρωσή του σ’ αυτόν τον σκοπό. Η Εθελοντική Διακονία Ασθενών λειτουργεί από το 2003, υποστηρίζοντας με εκπαιδευτικά προγράμματα, εποπτεία, πιστοποίηση και ειδική στήριξη όσους επιθυμούν να συμπαρασταθούν εθελοντικά σε εγκαταλειμμένα παιδιά και μοναχικούς ασθενείς των νοσοκομείων της Αττικής. Υποστηρίζει περίπου 200 εθελοντές, παρέχοντας αδιάκοπα, με 12.795 βάρδιες, 35.000 ώρες κατά το 2014, συντροφιά σε μοναχικούς ασθενείς και εγκαταλειμμένα παιδιά.

Ο π. Βασίλειος Κοντογιάννης είναι εφημέριος του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, διευθυντής του Τομέα Ποιμαντικής Νοσηλευτηρίων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής και υπεύθυνος της Εθελοντικής Διακονίας Ασθενών.

Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1949. Ηταν το πρώτο παιδί μιας πενταμελούς οικογένειας όπου και τα τρία αδέλφια αξιώθηκαν να γίνουν κληρικοί.

Κάτι που θυμάται έντονα από τα παιδικά του χρόνια και που τον επηρέασε στη μετέπειτα ζωή και την αποστολή του ήταν όταν μία συγγενής της οικογένειας, η οποία εργαζόταν στον Ερυθρό Σταυρό, του είπε: «Βασιλάκη, να κοιτάξεις να νοιάζεσαι, να βοηθάς τους άλλους ανθρώπους». Η πρώτη σκέψη που πέρασε τότε από τον νου ήταν: «Αν εγώ βοηθήσω τους άλλους, τότε εμένα ποιος θα με φροντίσει; Εγώ θα αδειάσω, δεν θα υπάρχω εγώ, αφού θα φροντίζω τους άλλους».

Στην ηλικία των 17 ετών έδωσε εξετάσεις στη Σχολή Τεχνικών Υπαξιωματικών, της Πολεμικής Αεροπορίας, όπου φοίτησε δύο χρόνια. Σ’ αυτό το διάστημα ήρθε σ’ επαφή μ’ ένα μοναστήρι. Τότε ήταν η πρώτη φορά στη ζωή του που, φευγαλέα, πέρασε από τον νου η σκέψη της αφιέρωσης στον Θεό μέσα από την ιεροσύνη ή τη μοναχική ζωή. Ηταν, όμως, πολύ νωρίς ακόμη… «Πρέπει να είσαι πεισματάρης σε πέντε πράγματα που θα κάνεις οπωσδήποτε και σε πέντε πράγματα που δεν θα κάνεις ποτέ» αυτή είναι η συμβουλή που έδωσε στον π. Βασίλειο ο πνευματικός του, όταν ήρθε στην Αθήνα, και τη θυμάται πάντα.

Μετά την αποφοίτησή του από τη σχολή, εργάστηκε στο Αεροδρόμιο της Λάρισας, έως το 1974, οπότε πήρε μετάθεση στην Πελοπόννησο. Εκεί ήρθε σε επαφή με τη νεότερη τεχνολογία εκείνης της εποχής: Τα Φάντομ. Συνάδελφοί του, παρατηρώντας τη σεμνότητά του, την αφοσίωσή του στη δουλειά και, κυρίως, την πίστη του στον Θεό, τον αποκαλούσαν «παπά»!

Ο π. Βασίλειος είχε ήδη παντρευτεί από το 1976. Χειροτονηθηκε την 1η Νοεμβρίου 1981, στην Κυπαρισσία, και εγκατέλειψε πλέον οριστικά την επαγγελματική καριέρα του στην Αεροπορία και στα Φάντομ. Στη συνέχεια φοίτησε στο Εκκλησιαστικό Λύκειο Πατρών και αμέσως μετά στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Την ημέρα της εορτής του Αγίου Γεωργίου, το 1982, ακολούθησε η δεύτερη χειροτονία εις πρεσβύτερον. Εως το 1986, οπότε ήρθε στην Αθήνα, ο π. Βασίλειος εφημέρευε στην Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής, στην Αγουλινίτσα.

Ο π. Βασίλειος θυμάται ότι έπειτα από μία επίσκεψή του στο Αγιον Ορος, περνώντας από τη Λάρισα, η πρεσβυτέρα τον ενημέρωσε ότι ένας κουμπάρος τους νοσηλευόταν στο Ιπποκράτειο. «Πήγα, τον είδα, έκανα ευχέλαιο και μια γνωστή μας νοσοκόμα μού είπε ότι στο νοσοκομείο αυτό διακονούσε ο π. Ευσέβιος Γιαννακάκης, ο οποίος όμως είχε πάρει σύνταξη και είχε φύγει. “Θέλεις να έρθεις;” μου είπε. Αυτή ήταν και η αφορμή για να κάνει την αίτηση προκειμένου να διοριστεί κληρικός σε νοσοκομείο, ενώ είχε ήδη αποκτήσει πέντε από τα έξι παιδιά του.

Στις 7 Αυγούστου 1986 ο π. Βασίλειος Κοντογιάννης ανέλαβε υπηρεσία στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο. «Ηταν μία εποχή με μεταρρυθμίσεις σε πολλά πράγματα. Εκείνο το διάστημα στο Ιπποκράτειο είχαν μείνει λίγες από τις παλιές εκείνες νοσηλεύτριες που είχαν μια άλλη σχέση με τον εφημέριο του νοσοκομείου και βοηθούσαν στο έργο του» θυμάται. Όταν ξεκίνησε τη διακονία του, πολλοί ήταν εκείνοι που του έλεγαν: «Τι θες εδώ, πώς θα ζήσεις την οικογένειά σου, πώς θα τα καταφέρεις;» Στην αρχή ήταν δύσκολα. Όμως, ξεπερνώντας τους πειρασμούς, ο π. Βασίλειος παρέμεινε με υπομονή.

Στο Ιπποκράτειο πραγματοποιούνταν συχνά επισκέψεις στους ασθενείς από ομάδες με καλή διάθεση και θέληση για προσφορά, χωρίς όμως εκείνα τα χρόνια να υπάρχει η κατάλληλη εκπαίδευση, οπότε ο τρόπος προσέγγισης των ασθενών πολλές φορές ήταν κάπως «άγαρμπος». Ο ασθενής που βρίσκεται στο νοσοκομείο και πολλές φορές πάσχει μόνος του, χωρίς να έχει έναν άνθρωπο δίπλα του να τον στηρίξει και να του πει μια παρηγορητική κουβέντα, προφανώς έχει περισσότερες ανάγκες απ’ το να ακούσει κάποιον να του κάνει κήρυγμα! Κάποιος συνεργάτης τού επισήμανε το πρόβλημα και ο π. Βασίλειος άρχισε να σκέπτεται τι θα μπορούσε να κάνει. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αρχή της διακονίας του συνάντησε μια «επιθετικότητα» από τους ασθενείς, που δεν απευθυνόταν βέβαια ειδικά προς το πρόσωπό του.

Ηταν απλά ο θυμός από τον οποίο περνούν, σ’ ένα στάδιο εξελικτικό της αρρώστιας τους, όπως θα μάθαινε αργότερα. Αυτή ήταν και η αφορμή για να προβληματιστεί για το πώς μπορεί να βοηθήσει πιο ουσιαστικά τον πάσχοντα άνθρωπο.

Η πρεσβυτέρα ήταν εκείνη που πρότεινε να επισκέπτονται τους θαλάμους των ασθενών λέγοντας ευχές για καλή ανάρρωση. Οι δύο έγιναν τρεις, οι τρεις πέντε … και η ομάδα μεγάλωσε. Επισκέπτονταν τους ασθενείς για να ευχηθούν, να κουβεντιάσουν μαζί τους, να δώσουν τη Φωνή Κυρίου, να συγκεντρώσουν τα ονόματά τους για να μνημονευτούν στη θεία λειτουργία. Για αρκετό καιρό η ομάδα λειτουργούσε μ’ αυτόν τον απλό τρόπο. Οταν ανέλαβε Αρχιεπίσκοπος ο μακαριστός Χριστόδουλος, ρώτησε τους ιερείς της Αρχιεπισκοπής αν είναι ευχαριστημένοι με αυτό που κάνουν ή τι θα ήθελαν να κάνουν.

Απαντώντας σ’ αυτήν την πρόσκληση του μακαριστού Αρχιεπισκόπου, ο π. Βασίλειος πρότεινε τη δημιουργία ομάδων εθελοντών που θα επισκέπτονται τα νοσοκομεία. Τον Φεβρουάριο του 2003 ο Μητροπολίτης Αχελώου Ευθύμιος του τηλεφώνησε και του είπε ότι επρόκειτο να γίνει μια ημερίδα γι'αυτό το θέμα, με στόχο να ευαισθητοποιηθούν οι ενορίες της Αρχιεπισκοπής και να συνδράμουν.

Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και οι αιτήσεις εθελοντών ήταν υπεράνω των προσδοκιών. Εναν μήνα μετά, ο Μητροπολίτης Αχελώου τού ζήτησε να οργανώσει αυτήν την πρωτοβουλία. Σε πρώτη φάση και μετά τις συναντήσεις που έγιναν προσπάθησε να δημιουργηθούν αντίστοιχες ομάδες με αυτήν του Ιπποκρατείου και στα υπόλοιπα νοσοκομεία. Γρήγορα προέκυψε και η ανάγκη εκπαίδευσης των εθελοντών. «Στον Στρατό χρωστάω την οργάνωση και στην τεχνική εκπαίδευση οφείλεται όλη η τεχνική υποδομή που υπάρχει στην Εθελοντική Διακονία Ασθενών» αναφέρει σχετικά με τον συντονισμό των εθελοντών ο π. Βασίλειος. Παράλληλα κατάφερε να εμπλουτίσει το πρόγραμμα με ομάδες επαγγελματιών νοσηλευτών, κοινωνικών λειτουργών, γιατρών, ψυχολόγων αλλά και επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων.

Βαθιά χαραγμένη στη μνήμη του είναι η πρώτη διακονία της ομάδας των εθελοντών του προγράμματος, που αφορούσε ένα τραγικό περιστατικό στην περιοχή των Αμπελοκήπων: «Ηταν η περίπτωση μιας μητέρας, η οποία ήταν κατάκοιτη. Η κόρη της, που την περιποιούνταν, αρρώστησε από καρκίνο. Η κόρη πέθανε δίπλα της και η μητέρα δεν μπορούσε να ειδοποιήσει κανέναν! Μία γιατρός από το Ιπποκράτειο με ενημέρωσε και ζήτησε τη βοήθειά μας» θυμάται, ενώ παράλληλα σημειώνει: «Σε μία επίσκεψη ενημέρωσης στο νοσοκομείο η διευθύνουσα εξέφρασε σκεπτικισμό και επιφυλάξεις για το πρόγραμμα διακονίας. Στείλαμε στο νοσοκομείο εθελοντές που φρόντιζαν παιδιά του Ιδρύματος Μητέρα. Σε λίγο καιρό άρχισαν ο ένας μετά τον άλλον να ζητούν τους εθελοντές του προγράμματός μας.

Πέρασε ένας χρόνος. Κάποια στιγμή ο μακαριστός Χριστόδουλος πραγματοποίησε επίσκεψη στο νοσοκομείο. Τον υποδέχτηκαν ο διοικητής και η διευθύνουσα, η οποία μας χαρακτήρισε πολύτιμους «συνεργάτες»! Στη συνέχεια, όταν η πρώην διευθύνουσα έφυγε με σύνταξη και βρέθηκε σε υπεύθυνη διοικητική θέση, ήταν αυτή που μας έδωσε την καλύτερη σύσταση προς το υπουργείο ως δραστηριότητα εθελοντική!»

Επί υπουργίας Δημήτριου Αβραμόπουλου αποφασίστηκε ότι στα νοσοκομεία θα μπορούσαν να πηγαίνουν μόνο οργανωμένοι εθελοντικοί φορείς. Ετσι αποφασίστηκε η δημιουργία ενός συλλόγου, οπότε η Εθελοντική Διακονία Ασθενών απέκτησε και νομική υπόσταση αλλά και οργανώθηκε και εξοπλίστηκε καλύτερα το γραφείο που συντονίζει το πρόγραμμα των εθελοντών στα νοσοκομεία, καθώς και την εκπαίδευσή τους. Ο π. Βασίλειος, αναφερόμενος στην εποχή της κρίσης και στο πόσο αυτή έχει επηρεάσει το έργο τους, σημειώνει ότι οι ίδιοι οι εθελοντές, γνωρίζοντας το μέγεθος της προσφοράς στον πάσχοντα, παρ'όλη την οικονομική δυσπραγία που έχει πλήξει τη σημερινή οικογένεια και κατ'επέκταση και τους ίδιους, νιώθουν ακόμα περισσότερο την αναγκαιότητα του έργου και έτσι προσπαθούν να κάνουν τα πάντα για να συνεχιστεί αυτή η προσπάθεια.

Οι εθελοντές σήμερα κοντεύουν τους 500 και προέρχονται απ’ όλους τους χώρους: Είναι μητέρες με παιδιά, φοιτητές, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, άνδρες και γυναίκες. Το θέμα της ασθένειας, οποτεδήποτε προκύπτει, είναι φοβερά δύσκολο και προκαλεί μεγάλη αναστάτωση για την οικογένεια και ίσως είναι κάτι από το οποίο κανείς δεν μπορεί να εξαιρεθεί.

«Μόνο που θα δεις τον πόνο του διπλανού σου και θα θελήσεις να προσφέρεις, θα αλλάξει η ζωή σου»

Ως κληρικός ο π. Βασίλειος γνωρίζει καλά ότι ο ασθενής αλλά και η οικογένειά του, που ζει κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες, αρκετές φορές, καταστάσεις, δεν είναι εύκολο να διαχειριστούν την ασθένεια. Πολλές φορές δεν γνωρίζουν τον τρόπο. Εκεί μπορεί να βοηθήσει ο εθελοντής, μετά την κατάλληλη εκπαίδευση.

Ρωτήσαμε τον π. Βασίλειο τι εύχεται να φέρει το αύριο για την Εθελοντική Διακονία Ασθενών και μας μίλησε για τα επόμενα σχέδιά του, που έχουν αρχίσει σιγά σιγά να πραγματοποιούνται και αφορούν την εθελοντική διακονία σε σπίτια ασθενών. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που έχει ήδη αρχίσει, οι ανάγκες είναι τεράστιες και χρειάζονται εθελοντές για τις καλύψουν στο μέτρο του εφικτού. «Πολλές φορές μένοντας μόνοι μας ταλαιπωρούμαστε, γκρινιάζουμε για τα δεινά που μας έχουν βρει… Αν μπορούσαμε να υποψιάσουμε τους ανθρώπους, να τους κάνουμε να βγουν από ο καβούκι τους και να δουν τι γίνεται γύρω τους, θα ζήσουν από τώρα τον Παράδεισο. Μόνο που θα δεις τον πόνο του διπλανού σου, αυτού που είναι στο νοσοκομείο ασθενής και μόνος, εκείνου που είναι ασθενής στο σπίτι και δεν έχει κανένα, του παιδιού που είναι εγκαταλειμμένο στον θάλαμο του νοσοκομείου και θα θελήσεις να βοηθήσεις, θα αλλάξει η ζωή σου. Απ’ τη στιγμή που θα βγεις απ’ το καβούκι σου και θα ανοιχτείς στον άλλον, αυτό είναι θείο δώρο, νιώθεις πως είσαι κοντά στον Χριστό, νιώθεις Παράδεισο. Οσο για το ερώτημα που με προβλημάτιζε στα πρώτα χρόνια, “εάν εγώ νοιαστώ για τον άλλον, για εμένα ποιος θα νοιαστεί;”, πήρα την απάντηση από τη ζωή: Νοιάζεσαι για σένα όταν ανοίξεις τον εαυτό σου στον άλλο, τότε γεμίζεις και για σένα θα φροντίσει ο Θεός. Αυτό έλεγαν οι Αγιοι της Εκκλησίας μας και ο νεότερος Αγιος Πορφύριος». Και πραγματικά ο Θεός δεν τον έχει αφήσει. Το έργο που ξεκίνησε με απίστευτες δυσκολίες σήμερα φέρνει καρπούς. Αυτό μπορούν να το βεβαιώσουν όλοι εκείνοι που, μέσα στις φλόγες του πόνου, σ’ ένα κρεβάτι νοσοκομείου, ξεχασμένοι πολλές φορές από τους δικούς τους, ένιωσαν τη δροσιά της αγάπης του Θεού μέσα από την παρουσία και τη συμπαράσταση του εθελοντή της Εθελοντικής Διακονίας Ασθενών.