π. Δανιήλ Ἀεράκης - Ἔκλινε κεφαλήν…

Ζητοῦνται μάρτυρες! Γιὰ νὰ βεβαιωθεῖ τὸ δικαστήριο τὴν ἀλήθεια μιᾶς ὑποθέσεως, ζητεῖ μάρτυρες, καὶ μάλιστα μάρτυρες αὐτόπτες καὶ αὐτήκοους. Στὰ δικαστήριο τῆς Ἱστορίας ἡ σοβαρότερη ὑπόθεση εἶναι ἡ ὑπόθεση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὸ δικαστήριο αὐτὸ ἐπεκτείνεται στὶς ψυχὲς ὅλων τῶν ἀνθρώπων.

Ἡ ἡμέρα τῶν Θεοφανείων εἶναι πλούσια σὲ τέτοιους μάρτυρες. Προσφέρει αὐτόπτες καὶ αὐτήκοους μάρτυρες. Προσφέρει ντοκουμέντα ἀδιάψευστα. Προσφέρει στοιχεῖα ἀδιάσειστα.
Ἂν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ὑπῆρχε συνεργεῖο τηλεοράσεως στὰ ρεῖθρα τοῦ Ἰορδάνη, θὰ φωτογράφιζε καταπληκτικὰ πράγματα καὶ θὰ μαγνητοφωνοῦσε συγκλονιστικὲς φωνές, ποὺ θὰ βεβαίωναν τὴ μεγαλειώδη ἀλήθεια: Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Τὴν ἔλλειψη συνεργείων τηλεοράσεως ἀναπληρώνουν οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελιστές. Μὲ τὰ κιάλια τῆς θεοπνευστίας τους βλέπουν τὸ γεγονὸς τῆς βαπτίσεως τοῦ Ἰησοῦ, καὶ ἁπλᾶ, πολὺ ἁπλᾶ τὸ παρουσιάζουν. Αὐτὴ ἡ ἁπλότητα τῶν ἱερῶν Εὐαγγελιστῶν εἶναι μία ἀπόδειξη τῆς ἀληθινότητας τοῦ θαύματος. Μέσα σὲ λίγες γραμμὲς μὲ πολὺ ἀπέριττο τρόπο παρουσιάζουν τὸ συγκλονιστικότερο γεγονὸς τῆς παγκόσμιας Ἱστορίας, τὴ φανέρωση τοῦ Θεοῦ.

Ἂν αὐτὸ ποὺ διηγοῦνται πὼς συνέβη στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ δὲν ἦταν ἀλήθεια, ἀλλ’ ἦταν παραμύθι τῆς φαντασίας τους, θὰ τὸ παρουσίαζαν μ’ ἕνα σωρὸ λεκτικὰ σχήματα καὶ λογοτεχνικὰ μπιχλιμπίδια. Θὰ προσπαθοῦσαν μὲ πολυλογία καὶ ἐπιχειρήματα καὶ φανταχτερὰ λόγια νὰ ἐντυπωσιάσουν καὶ νὰ θαμπώσουν. Κάτι τέτοιο ὅμως δὲν βλέπουμε στοὺς Εὐαγγελιστές. Μέσα σὲ λίγες λέξεις περικλείουν μὲ ὑπερφυσικὴ λιτότητα καὶ ἁπλότητα τὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς Θεοφανείας. Νὰ ἡ εὐαγγελικὴ ἁπλότητα: «Καὶ βαπτισθεὶς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος. Καὶ ἰδοὺ ἀνεώχθησαν αὐτῷ oι οὐρανοί, καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστεράν… Καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματ. 3,16-17).

Ὁ ἥλιος δὲν ἔχει ἀνάγκη διαφημίσεως καὶ προβολῆς. Ἀρκοῦν δύο λέξεις: Ἀνέτειλε ὁ ἥλιος! Τὰ ἄλλα τὰ λέει ὁ ἴδιος ὁ ἥλιος μὲ τὴν ἀκτινοβολία καὶ τὴν εὐεργετική του ἐπίδραση. Ὁ ἥλιος, ἡ Τρισήλιος Θεότης, φάνηκε στὸν Ἰορδάνη. Δὲν χρειαζόταν πολλὰ λόγια.

Καὶ ὅμως μέσα στὰ λίγα λόγια τῶν Εὐαγγελιστῶν κρύβονται τὰ μεγαλύτερα καὶ δυνατότερα ἐπιχειρήματα γιὰ τὴ Θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κρύβονται τέσσερις ἀψευδεῖς μάρτυρες.

1. Ὁ ἕνας τὰ νερὰ τοῦ Ἰορδάνη. Δὲν μπόρεσαν τὰ νερὰ νὰ κρατήσουν γιὰ πολλὴ ὥρα τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ βαπτιζόμενο. Ἢ μᾶλλον δὲν ἔμεινε ὁ Χριστὸς στὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ. Ὁ Εὐαγγελιστὴς ὑπογραμμίζει: «Ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος». Ἀμέσως, ἀστραπιαίως, ἀνέβηκε. Γιατί; Διότι ἦταν ἀναμάρτητος. Στὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου οἱ ἄνθρωποι ἐξομολογοῦντο τὰ ἁμαρτήματά τους. Καὶ παρέμεναν μέσα στὸ νερὸ ὅλη τὴν ὥρα καὶ μὲ συντριβὴ ἔλεγαν τὰ ἁμαρτήματά τους. Ὅσο περισσότερα τὰ ἁμαρτήματα, τόσο περισσότερη ὥρα ἔμεναν στὸ νερό. Μόνο ὁ Χριστὸς μόλις μπῆκε, βγῆκε. Δὲν εἶχε ἁμαρτία. Δὲν μποροῦσε νάχει ἁμαρτία. Εἶναι ὁ μόνος, ποὺ δὲν εἶχε ἀνάγκη βαπτίσεως. «Βάπτισμα αἰτεῖ ὁ μὴ γνοὺς ἁμαρτίαν».

Ζητεῖ ἀπὸ τὸν Ἰωάννη νὰ βαπτιστεῖ, γιὰ νὰ «πληρώσῃ» ὅλο τὸ Νόμο, γιὰ νὰ ἐπικυρώσει τὸ ἔργο τοῦ Βαπτιστοῦ Ἰωάννη, γιὰ νὰ δώσει ἕνα τύπο τοῦ νέου βαπτίσματος, τοῦ χριστιανικοῦ, καὶ γιὰ ἕνα ἀκόμη λόγο, ποὺ θὰ τὸν δοῦμε στὸ τέλος. Μόνο γιὰ δικές του ἁμαρτίες δὲν βαπτίσθηκε. Διότι δὲν εἶχε δικές του. Καὶ δὲν εἶχε δικές του ἁμαρτίες, διότι εἶναι ὁ Ἀναμάρτητος, διότι εἶναι Θεὸς ἀληθινός.

2. Τὴ Θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μαρτυροῦν καὶ οἱ οὐρανοί. «Ἰδοὺ ἀνεώχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί». Ἄνοιξε ἡ αὐλαία τοῦ οὐρανοῦ. Κάποτε ἄνθρωπος καὶ Θεὸς ἦσαν σὲ διαρκῆ κοινωνία. Τίποτε δὲν χώριζε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ Θεό. Ἀλλ’ ἦρθε ἡ ἁμαρτία καὶ ἅπλωσε ἀπέραντο τὸ πέπλο της καὶ ἔκρυψε τὸ Θεό. Τυφλὸς ὁ ἄνθρωπος, τραγικὸς ἀναζητητής, ἔψαχνε μόνος νὰ βρεῖ τὸ Θεό. Μὰ ὁ Θεὸς δὲν βρίσκεται, δὲν ἀνακαλύπτεται. Ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτεται, φανερώνεται. Τὴ στιγμὴ τῆς βαπτίσεως τοῦ Ἰησοῦ παραμερίζεται ἡ αὐλαία τοῦ οὐρανοῦ καὶ φανερώνεται ὁ Τριαδικὸς Θεός. «Ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις».

Τὸ ἄνοιγμα τοῦ οὐρανοῦ φέρνει στὸ προσκήνιο δύο μάρτυρες τῆς Θεότητος τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι τὰ δύο ἄλλα πρόσωπα τῆς ὁμοουσίου καὶ ἀδιαιρέτου Τριάδος. Οἰκογενειακὴ ὑπόθεση, θὰ λέγαμε, τὸ γεγονὸς τῶν Θεοφανείων. Ἀνώτερη σὲ λάμψη καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὑπόθεση τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ.

Στὴ Γέννηση ὁ Θεὸς στέλνει ἀγγέλους, γιὰ νὰ βεβαιώσουν τὸ γεγονός. Στὴ Βάπτιση ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς ἀποκαλύπτεται καὶ βεβαιώνει τὴ Θεότητα τοῦ Χριστοῦ. Στὴ Γέννηση βρέφος εἴδαμε τὸ σαρκωμένο Θεό. Στὴ Βάπτιση τὸν βλέπουμε τέλειο ἄνδρα.

3. Ἔχουμε λοιπὸν τὴ μαρτυρία τοῦ Πατέρα. Ἂς λέγουν ὅσα θέλουν ἄθεοι καὶ ἄπιστοι, ἀσεβεῖς καὶ ἀντίχριστοι. Οἱ κρίσεις τους καμία ἀπολύτως σημασία δὲν ἔχουν, διότι ποτὲ τους δὲν ἀσχολήθηκαν σοβαρὰ μὲ τὴν ὑπόθεση «Ἰησοῦς» καὶ ποτὲ τους δὲν ἀγάπησαν τὸ Χριστό. Τὸ νὰ ρωτᾶ κανεὶς ἄθεους καὶ ἄπιστους νὰ ποῦν τὴ γνώμη τους γιὰ τὸ Χριστό, εἶναι σὰν νὰ ρωτᾶ τὸν ἀσπάλακα, δηλαδὴ τὸν τυφλοπόντικα νὰ πεῖ τὴ γνώμη του γιὰ τὸν ἥλιο! Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὶς κρίσεις καὶ τὶς γνῶμες τῶν ἀνθρώπων. Ἔχει τὴ γνώμη τοῦ Θεοῦ Πατέρα. Ἔχει τὴ σφραγίδα τοῦ Οὐρανοῦ. Φωνὴ ἀκούσθηκε κατὰ τὴ Βάπτιση, ἡ φωνὴ τοῦ οὐρανίου Πατέρα, ποὺ ἀναγνωρίζει τὸν Υἱό του: «Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα»..

4. Ὕστερα ἔρχεται ἡ μαρτυρία τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου. Σὰν κατάλευκο περιστέρι στέκει στὴν κεφαλὴ τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ πνευματικὴ κεφαλὴ τοῦ κόσμου. Στὸ δικό μας κεφάλι ἀγριοπούλια φτερουγίζουν καὶ ἀφήνουν τὰ ἀφοδεύματα τῶν κακῶν λογισμῶν. Στὴν κεφαλὴ τοῦ Ἰησοῦ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα φώλιαζε, καὶ γι’ αὐτὸ μόνο σοφία καὶ ἁγιότητα ὑπῆρχε μέσα στὸν Ἰησοῦ Χριστό.

Περίλαμπρο τὸ γεγονὸς τῶν Θεοφανείων. Ἀποκαλυπτικό, Μοναδικό. Ἄπειρες οἱ θεολογικές του προεκτάσεις. Θάθελα μία ὄψη τοῦ θαύματος ἰδιαίτερα νὰ δοῦμε, ποὺ εἶναι ἀνθρώπινη, μᾶς πλησιάζει καὶ μᾶς ταιριάζει περισσότερο. Εἶναι ἡ ταπείνωση τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ συγκατάβασή του.

Ὅλα τὰ στάδια τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας του εἶναι δείγματα ἄκρας συγκαταβάσεως. Ὁ Θεὸς ὄχι ἁπλῶς κατεβαίνει ἀπὸ τὸν οὐρανὸ στὴ γῆ, ἀλλὰ συγκαταβαίνει, θὰ μποροῦσε, δηλαδή, νὰ κατέβη, ἀλλὰ μὲ θεϊκὴ λάμψη καὶ μὲ ὑπερφυσικὲς διαστάσεις. Αὐτὸ θάταν μία κατάβαση. Ἀλλ’ ὁ Χριστὸς δὲν κάνει ἁπλῶς κατάβαση, κάνει συγκατάβαση. Κατεβαίνει στὶς ἀνθρώπινες διαστάσεις, καὶ κάνει ἐνέργειες καὶ πράξεις ταπεινές. Σὰν δοῦλος συμπεριφέρεται, γιὰ νὰ κάνει ἐλεύθερο τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἦταν δοῦλος.

Δουλικὸ καὶ τὸ βάπτισμα ποὺ παίρνει. «Ὡς ἄνθρωπος ἐν ποταμῷ ἦλθες, Χριστὲ βασιλεῦ. Καὶ δουλικὸν βάπτισμα λαβεῖν σπεύδεις, ἀγαθέ». Οἱ δοῦλοι σκύβουν συνήθως τὸ κεφάλι μπροστὰ στὸν κύριό τους. Καὶ ὁ Χριστὸς σκύβει τὸ κεφάλι μπροστὰ στὸν Ἰωάννη. Εἶναι ὁ Κύριος τοῦ κόσμου, ὁ «Δεσπότης τῶν ἁπάντων», καὶ ὅμως σκύβει τὸ κεφάλι σ’ ἕναν ἄνθρωπο. Ὁ Ἰωάννης, ξέροντας ποιὸς εἶναι ὁ Χριστός, ἀντιδρᾶ μπρὸς στὴν ἀπαίτησή του. «Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπό σου βαπτισθῆναι καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;». Ἀδύνατον αὐτό. Ἐγὼ εἶμαι λυχνάρι. Ἐσὺ εἶσαι τὸ Φῶς. Ἐγὼ εἶμαι ὁ δοῦλος· ἐσὺ εἶσαι ὁ Κύριος. Πῶς θὰ γίνει αὐτό; «Πῶς φωτίσει ὁ λύχνος τὸ Φῶς; Πῶς χειροθετήσει ὁ δοῦλος τὸν Δεσπότην;». Τελικὰ βέβαια ὁ Ἰωάννης ὑποτάσσεται καὶ προβαίνει στὸ βάπτισμα. Ἡ ψυχὴ του σκιρτᾶ ποὺ βλέπει τὸν Κύριο, μὰ τὸ χέρι του τρέμει, ποὺ ἐγγίζει τὴν «κορυφὴν τοῦ Δεσπότου». «Χαίρει τὴ ψυχὴ καὶ τρέμει τῇ χειρί». Κάτι ποὺ συμβαίνει καὶ μὲ τὴ θεία Κοινωνία. Χαίρεις καὶ τρέμεις συγχρόνως.

Ἔκλινε τὸ κεφάλι. Καὶ δὲν εἶναι ἡ πρώτη φορά. Τέτοιες ταπεινὲς κλίσεις ἔχει καὶ ἄλλες ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ «ἔκλινεν οὐρανοὺς καὶ κατέβη». Ταπεινώνεται ὁ οὐρανὸς μπροστὰ στὴ γῆ. Εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ ἔκλινε καὶ ἔγειρε μέσα σὲ μία φτωχικὴ φάτνη. Εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ ἔκλινε τὰ γόνατα καὶ γονάτισε καὶ ἔπλυνε τὰ πόδια τῶν Μαθητῶν του. Εἶναι Ἐκεῖνος, ποὺ ἔκλινε τὸ κεφάλι πάνω στὸ Σταυρό. «Καὶ κλίνας τὴν κεφαλὴν παρέδωκε τὸ πνεῦμα». Αὐτὸς τώρα ἔκλινε ταπεινὰ τὸ κεφάλι στὸν Ἰωάννη, «Κλίνει κορυφὴν ὁ κλίνας οὐρανούς».

Γιατί ἄραγε; Πέρα ἀπ’ τὸ ὑπόδειγμα ταπεινώσεως, ποὺ ἤθελε νὰ μᾶς ἀφήσει, τὸ ἔκανε καὶ γιὰ ἄλλους λόγους. Ὁ ἕνας ἀναφέρεται στὴν εὐχή: «Κλῖνον, Κύριε, τὸ οὖς σου καὶ ἐπάκουσον ἡμῶν ὁ ἐν Ἰορδάνῃ βαπτισθῆναι καταδεξάμενος…». Ἔσκυψε γιὰ νὰ μᾶς ἀκούσει, νὰ ἀφουγκραστεῖ τὸν ἀνθρώπινο πόνο. Ὁ Χριστὸς ἀκούει, μᾶς ἀκούει. Ἀκούει τὴν παράκλησή μας. Ἀρκεῖ ἐμεῖς νὰ ἀκοῦμε καὶ νὰ ὑποκρούουμε σ’ Αὐτόν. «Αὐτοῦ ἀκούετε…».

Ἔσκυψε, γιὰ ν’ ἁγιάσει τὰ ὕδατα καὶ ὁλόκληρη τὴν ἄψυχη φύση. Ὑπέστη καὶ ἡ ὑλικὴ κτίση τὶς συνέπειες τῆς ἁμαρτίας. Κι ἔρχεται ὁ Χριστός, ὁ Λυτρωτής. Λυτρώνει τὸν ἄνθρωπο, ἀλλ’ ἁγιάζει κι ὅλη τὴ φύση. «Σήμερον τῶν ὑδάτων ἁγιάζεται ἡ φύσις…».

Ἔσκυψε ὁ Χριστὸς μέσα στὸν Ἰορδάνη. Κι ὁ Ἰορδάνης ἀλλάζει πορεία. «Ἡ θάλασσα εἶδε καὶ ἔφυγεν, ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω».

Ἀδελφοί μου! Ὁ Χριστὸς ἦρθε καὶ ἄλλαξε τὸν ροῦν τῆς Ἱστορίας. Τὸ ποτάμι τῆς ζωῆς κυλοῦσε καταστρεπτικά, καὶ ἔτρεχε πρὸς τὸ θάνατο. Ὁ Παντοδύναμος Ἰησοῦς ἔρχεται κι ἀλλάζει τὴ ροὴ τοῦ ποταμοῦ. Τὸ ποτάμι τῆς ζωῆς κυλᾶ εὐεργετικὰ καὶ τρέχει καὶ καταλήγει σὲ αἰώνια ζωή.

Καὶ σήμερα μόνο ὁ Χριστὸς μπορεῖ ν’ ἀλλάξει τὴ ροὴ τοῦ κόσμου. Ρεύματα ἰδεολογικά, ρεύματα διάφορα, ὁρμητικὰ ἔχουν εἰσορμήσει. Ὁ κόσμος κινδυνεύει. Χείμαρρος κατακλυσμιαῖος τὸ κακό. Ποιὸς μπορεῖ νὰ τὸ σταματήσει; Μόνο ὁ Χριστός. Καὶ ἡ δική μας, ἡ προσωπικὴ ζωὴ δὲν κυλᾶ σωστά. Ποιὸς μπορεῖ νὰ κάνει τὴ σωτηριώδη στροφή; Μόνο ὁ Χριστός,

Ἔλα, Κύριε, ἁγίασέ μας, σὺ ποὺ ἁγίασες τὰ ὕδατα. Φώτισέ μας, σὺ ποὺ φωτίζεις τὰ σύμπαντα. Φώτισέ μας μὲ τὸ φῶς τῆς θεογνωσίας. Νὰ σὲ γνωρίσουμε, νὰ σὲ πιστέψουμε, νὰ σὲ ζήσουμε.