Για τις εντυπώσεις από την επίσκεψη στο ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Όρους, τη σημασία της πνευματικής του προσφοράς στο σύγχρονο μοναχισμό, για το πόσο σημαντική είναι η αποστήθιση του Ψαλτηρίου
στα μοναστήρια, για το τί χρειάζεται ώστε να διατηρηθεί η ομοψυχία στη μοναστική κοινότητα, ώστε αυτή ν’ αποτελεί μια συσπειρωμένη πνευματική οικογένεια, καθώς για άλλα θέματα, μίλησε σε αποκλειστική συνέντευξη στη διαδικτυακή πύλη «Ρωσικός Άθως» (www.afonit.info), ο πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για θέματα μοναστηριών και μοναχισμού, ηγούμενος της Λαύρας Αγίας Τριάδας-Αγίου Σεργίου, μέλος του Ανώτατου Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και βικάριος του Αγιότατου Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών, Αρχιεπίσκοπος Σεργίου-Ποσάντ Θεόγνωστος (Γκούζικοφ), ο οποίος πραγματοποίησε προσκυνηματική επίσκεψη τον περασμένο Απρίλιο στη ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονος Αγίου Όρους.
Για τις εντυπώσεις από την επίσκεψη στο ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Όρους, τη σημασία της πνευματικής του προσφοράς στο σύγχρονο μοναχισμό, για το πόσο σημαντική είναι η αποστήθιση του Ψαλτηρίου στα μοναστήρια, για το τί χρειάζεται ώστε να διατηρηθεί η ομοψυχία στη μοναστική κοινότητα, ώστε αυτή ν’ αποτελεί μια συσπειρωμένη πνευματική οικογένεια, καθώς για άλλα θέματα, μίλησε σε αποκλειστική συνέντευξη στη διαδικτυακή πύλη «Ρωσικός Άθως» (www.afonit.info), ο πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για θέματα μοναστηριών και μοναχισμού, ηγούμενος της Λαύρας Αγίας Τριάδας-Αγίου Σεργίου, μέλος του Ανώτατου Εκκλησιαστικού Συμβουλίου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και βικάριος του Αγιότατου Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών, Αρχιεπίσκοπος Σεργίου-Ποσάντ Θεόγνωστος (Γκούζικοφ), ο οποίος πραγματοποίησε προσκυνηματική επίσκεψη τον περασμένο Απρίλιο στη ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήμονος Αγίου Όρους.
- Σεβασμιότατε, επισκέπτεστε εδώ και πολλά χρόνια τη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος. Άλλοτε λίγο συχνότερα, και πλέον λίγο πιο σπάνια. Ποιες αλλαγές έγιναν μέσα σε αυτή την περίοδο στο μοναστήρι, στη ζωή των μοναχών;
- Με καθησυχάζουν και με χαροποιούν όχι τόσο οι εξωτερικές αλλαγές, αν και αυτό είναι σημαντικό, όσο το γεγονός ότι το μοναστήρι αναπτύχθηκε πνευματικά.
Χάρηκα πάρα πολύ σ’ αυτή την επίσκεψή μου, όταν έμαθα ότι στη Μονή θεσπίστηκε η υποχρεωτική αποστήθιση του Ψαλτηρίου. Το γεγονός ότι μελετάται το Ψαλτήρι στη ρωσική Μονή μας του Αγίου Όρους, σημαίνει ότι ο ρωσικός λύχνος μας στον Άθωνα, ο οποίος βρισκόταν για πολύ καιρό στη λήθη, έφτασε επιτέλους στην πνευματική του κορυφή, προς την οποία πορευόταν επί μακρόν και με πολύ κόπο, και πλέον θα αποπνέει για όλους τους επισκέπτες του το φως της πνευματικής φώτισης.
Μοναστήρι, δεν είναι μόνο οι τοίχοι, δεν είναι μόνο οι ναοί, τα αρχεία, τα μουσεία και οι βιβλιοθήκες με τα σπανιότατα αρχαία εκθέματα. Πρώτα απ’ όλα είναι οι «έμψυχοι» θησαυροί του πνευματικού πλούτου. Άλλοτε, πριν από 15-20 χρόνια, ευγνωμονούσαμε το Θεό για το γεγονός ότι το μοναστήρι μας στον Άγιο Όρος τουλάχιστον υπάρχει, για το ότι υπάρχουν οι ρώσοι μοναχοί μας σε αυτό. Τώρα όμως, η ρωσική Μονή στον Άθωνα μετατρέπεται σε κέντρο πνευματικής φώτισης και ευχαριστώ το Θεό για την πνευματική γαλήνη που αισθάνθηκα σ’ αυτή μου την επίσκεψη στο Άγιο Όρος.
Το ότι έφτασε το μοναστήρι σ’ αυτό το επίπεδο, οφείλεται και στον πατέρα ηγούμενο Ιερεμία. Οφείλεται επίσης στον πολυετή καθημερινό κόπο μερικών γενεών από πατέρες, όσον αφορά τη συγκέντρωση και διάπλαση μιας ομόψυχης μοναστικής κοινότητας. Συνέβαλλε σ’ αυτό και όλη η αδελφότητα, καθώς χωρίς την εμπιστοσύνη της αδελφότητας στους πνευματικούς της πατέρες, είναι αδύνατο μόνο με μια διοικητική εντολή να οργανωθεί και να ξεκινήσει ένα τέτοιο πνευματικό έργο.
- Θεωρείτε επίκαιρη την εμπειρία της Μονής Αγίου Παντελεήμονος Αγίου Όρους στη σύγχρονη πραγματικότητα; Είναι δυνατή η εφαρμογή της σε άλλα μοναστήρια της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας; Μια και ο άνθρωπος στη σύγχρονη εποχή διαθέτει πολύ λίγο χρόνο.
- Στην αρχαιότητα, μια από τις σημαντικότερες απαιτήσεις προς αυτόν που επρόκειτο να χειροτονηθεί, ήταν η υποχρεωτική απομνημόνευση του Ψαλτηρίου. Ήταν μια σίγουρη ένδειξη της σύνδεσης ενός ανθρώπου με την Εκκλησία, της θεμελιώδους προετοιμασίας και βαθιάς του πνευματικότητας. Δίχως αυτό το κριτήριο δεν επιτρεπόταν σε κανέναν να χειροτονηθεί. Ενώ σήμερα, κάποιοι υποψήφιοι μοναχοί ούτε που έχουν κρατήσει ποτέ στα χέρια του το Ψαλτήρι.
Ο νους μας δεν μπορεί να είναι άπρακτος και αργόσχολος. Του χρειάζεται διαρκής τροφή, και αυτό που θα του δώσεις, θα τρέφει και την ίδια τη δική σου ψυχή. Ο άνθρωπος θα αναπτύσσεται είτε με την ανακάλυψη των θείων Μυστηρίων, είτε θα διαφθείρεται με φαύλες σκέψεις. Η μελέτη στα μοναστήρια των θείων Γραφών και ιδιαίτερα του Ψαλτηρίου, είναι επίκαιρη όσο ποτέ στην εποχή μας, μια εποχή που το επιθετικό περιβάλλον του διαδικτύου απορροφά σχεδόν όλους, όσους έρχονται σ’ επαφή με αυτό. Η πρακτική της Μονής του Αγίου Παντελεήμονα Αγίου Όρους, αποτελεί ένα παράδειγμα για μας και το ίδιο πρέπει να συμβαίνει σε όλα τα μοναστήρια μας.
- Είπατε ότι αυτή η πρακτική θα ήταν αδύνατη χωρίς την πνευματική ενότητα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη ολόκληρης της αδελφότητας της Μονής. Τί χρειάζεται ώστε να υπάρχει ομοψυχία σε μια μοναστική κοινότητα; Πώς μπορεί να επιτευχθεί και να διατηρηθεί;
- Όταν ξεχνάς τον εαυτό σου και σκέφτεσαι τον πλησίον σου. Τότε μόνο το μοναστήρι μπορεί να γίνει πραγματικά μια ομόψυχη, συσπειρωμένη μοναστική οικογένεια. Τότε μόνο το μοναστήρι θα γίνει μια κοινότητα αφοσιωμένων μοναχών και όχι μια συνάθροιση εγωιστών. Υπακούοντας σε κάποιο κανόνα, πρέπει να σκέφτεσαι ότι δεν κάνεις απλώς «τη δουλειά σου» είτε εκτελείς «τα καθήκοντά σου», αλλά ότι υπηρετείς, συγκεκριμένα υπηρετείς, τον πλησίον σου, υπηρετείς τους αδελφούς σου, και στο πρόσωπό τους τον ίδιο το Χριστό. Ότι ήρθες στο μοναστήρι όχι για να σε υπηρετούν, αλλά για να βοηθάς και να υπηρετείς τους άλλους. Το μοναστήρι, το οποίο έχει ιδρυθεί σε αυτή τη βάση, μπορεί να δείχνει το παράδειγμα στους κοσμικούς.