Και κάπου εκεί στα όρη της περιοχής του Βάλτου θα σου πουν για μια Κυρά. Μια Κυρά των θρύλων, των μύθων και των παραδόσεων της τοπικής εκεί κοινωνίας.
Στην βορειοδυτική πλευρά του Νομού της Αιτωλοακαρνανίας βρίσκεται η περιοχή του Βάλτου. Εκεί κοντά που ασκήτεψε σε μια σπηλιά και ο Άγιος Ανδρέας ο Ερημίτης.
Εκεί είναι που βρίσκεται και η λεγομένη Κυρά του Βάλτου, όπως πολλοί την ξέρουν. Ποια είναι αυτή η Κυρά;
Μια μα μόνο μία θα μπορούσε να είναι, μα ποιά άλλη πέραν Αυτής θα μπορούσε να την αποκαλεί ο λαός ως Κυρά, παρά μόνον την Παναγιά...
Γνωστή η Κυρά του Βάλτου και με το προσωνύμιο ως Παναγία Αρεθιώτισσα στέκει εκεί για αιώνες και εισακούει κάθε προσευχή κάθε ικεσία των ευλαβών προσκυνητών της.
Στα μέρη εκείνα όπως η παράδοση διασώζει τα χρόνια της Τουρκιάς ένας βοσκός έβλεπε ένα απαλό γαλάζιο φώς που άλλοτε δυνάμωνε και άλλοτε τρεμόσβηνε και παίρνει την απόφαση στον τόπο από όπου προερχόταν αυτό το ''παράξενο''φως εκεί και να πάει προκειμένου να διαπιστώσει περί τίνος πρόκειται.
Ακολουθεί το φως, ανεβαίνει τον λόφο και φτάνει μπρος σε μια μεγάλη κουμαριά που ακριβώς δίπλα στις ρίζες της οι οποίες ξεπροβάλανε από το χώμα είδε να πηγάζει αυτό το γαλάζιο φως.
Κοιτάζει λίγο καλύτερα και όταν τα μάτια του ξεθολώνουν και συνηθίζουν αυτό το παράδοξο φως βλέπει μια Εικόνα μισοθαμμένη στις ρίζες της κουμαριάς.
Μια παλιά εικόνα της Παναγιάς που από το πρόσωπό της ξεχυνόταν αυτό το υπέρλαμπρο φωτεινό γαλάζιο άκτιστο φως που φώτιζε το σημείο κάνοντας το ορατό στις γύρω περιοχές.
Συγκίνηση και δέος διακατέχει τον βοσκό ο οποίος μόλις συνειδητοποιεί περί τίνος πρόκειται γονατίζει και με δάκρυα στα μάτια προσκυνά την Εικόνα Της.
Πάνω στις ικεσίες και στις ευχαριστίες αλλά και στις δοξολογίες προς το πρόσωπό Της ξεστομίζει τάμα βαρύ και συνάμα δύσκολο. Εκκλησιά και Μονή να της αφιερώσει μιας και σ΄ αυτόν τον άσημο και ταπεινό βοσκό αποφάσισε η ίδια το εικόνισμά της να φανερώσει.
Το βράδυ πέρασε και ο ήλιος ανέτειλε και κάπου εκεί του 'ρχεται ο λογισμός και λέγει μα πως εγώ ο άσημος ο φτωχός τόλμησα και τέτοιο τάμα ξεστόμισα; Αυτά τα τάματα χρήματα πολλά χρειάζονται και εγώ άνθρωπος με παρά δεν είμαι.
Η επιθυμία όμως μεγάλη και το τάμα βαρύ και έτσι έρχεται κάτι το παράδοξο που άλλοι ως θρύλο το μνημονεύουν κι άλλοι ως θαύμα παράδοξο το πιστεύουν.
Τρία μουλάρια φορτωμένα με χρυσά φλουριά τον μακρύ τον δρόμο εξεκίνησαν. Λες και ένα χέρι αόρατο τα καθοδηγούσε μέσα σε δάση και ρεματιές τα περνούσε. Και το ένα σταματά στο Δρυμονάρι εκεί που χτίστηκε το μετέπειτα μοναστήρι της Φλωριάδος.
Τα άλλα δυό τον δρόμο τον μακρύ συνέχισαν ώσπου και το δεύτερο σε μια πλαγιά αντίκρυ από τον σημερινό Εμπεσσό σταματά στον χώρο του σημερινού μοναστηριού, της ψηλαφήσεως εκείνου του απίστου του Θωμά του Αποστόλου και μαθητή του Ενός και Σωτήρος ημών, μετέπειτα χτίστηκε.
Μα το τρίτο συνεχίζει για δυο ακόμη μερόνυχτα δίχως να σταθεί να ξαποστάσει μήτε για φαγητό μήτε για νερό , περνώντας από βουνά, λαγκάδια και ρεματιές ώσπου εκεί στην κορφή του λόφου έφτασε και δίπλα στην κουμαριά εστάθη.
Οι ώρες περνούσαν και το μουλάρι ακίνητο παρέμενε ο βοσκός το παρατηρούσε μα άνθρωπο συνοδό δεν έβλεπε να πλησιάζει και αποφασίζει να πάει να το ξεφορτώσει.
Και όταν το μουλάρι ξεφόρτωσε αυτό στο δάσος εχάθη. Κι ο βοσκός κατάπληκτος κοιτάζει το φορτίο που μόλις είχε ξεφορτώσει από τις πλάτες του μουλαριού. Πολύτιμο το φορτίου που μετέφερε. Γεμάτο χρυσά φλουριά ήτανε και ως σημείο της Παναγιάς το εξέλαβε για να χτισθεί το εκεί μοναστήρι της.
Και πράγματι το χτίσιμο ξεκίνησε και περίλαμπρο μοναστήρι της αφιέρωσε.
Παράδοξο ακούγεται μα η παράδοση των εκεί κατοικούντων αυτό μετέφερε από γενιά σε γενιά. Κι αυτό γίνεται ακόμη πιο παράδοξο μιας και αυτά τα καλοκάγαθα ζώα με το πολύτιμο τους φορτίο θα έπρεπε για έναν αιώνα να περιπλανώνται μέσα σε εκείνα τα δάση μιας και οι χρονικές αποστάσεις που χωρίζουν την ίδρυση των τριών αυτών Ιερών Μονών τα εκατό χρόνια φτάνουν.
Ίσως παράδοξο για ερευνητές, ίσως θρύλος για πολλούς μπορεί και θαύμα Της να είναι που μόνο αυτή γνωρίζει.
Το μόνο σίγουρο είναι πως εκεί για αιώνες αγέρωχα στέκει και θαυματουργεί ωσάν πηγή ιαμάτων ψυχών και σωμάτων.
Και φτάνουμε σ το 1999 που δυο προσκυνητές καταφθάνουν στα Ρέθα ή μάλλον στα Αρέθα, ή καλύτερα για να ακριβολογούμε, λόγω των παραφράσεων που προφανώς ο χρόνος το αλλοίωσε γλωσσικά, στου Αρέθα. Ίσως κάποιου ασκητή της περιοχής όπου μετέπειτα χτίσθηκε η μονή και το όνομά του η περιοχή πήρε, ίσως δε και να είναι ο βοσκός που να μην Της αφιέρωσε μόνο κτήρια και θρονί για να στέκει, αλλά και την ζωή του ολάκαιρη.
Βέβαια κάνεις μάλλον ποτέ δεν θα το μάθει εκτός αν Εκείνη η Κυρά θελήσει να το φανερώσει.
Το καθολικό και τις αγιογραφίες εξαιρετικής τέχνης που ο αγιογράφος δεν θέλησε να φανερωθεί και έτσι την υπογραφή του δεν την άφησε, θέλησαν αυτοί οι δυο προσκυνητές να μελετήσουν. Με ένα κερί στο χέρι φτάσανε και στον χώρο της προσκομιδής, εκεί αριστερά της Αγίας Τραπέζης όπου κάτω από τον νυμφίο κάτι σαν γράμματα ξεπρόβαλαν.
Ξεθωριασμένα δυσανάγνωστα στον χρόνο χαμένα. Με δυσκολία και πολύ επιμονή και προσοχή άρχισαν ένα, ένα να ξεπροβάλλουν εκεί που μόνο ο Ιερέας θα είχε την πρόσβαση να τα ιδεί και έτσι 4 ονόματα φανερώθηκαν που κανείς δεν τα εγνώριζε.
''Μνήσθιτι Κύριε των κτητόρων Ευσταθίου κ της συμβίας αυτού Ανασος, Χρήστου Ιερέως, Αγόρος πρεσβυτέρας''.
Οι κτήτορες του Ναού; Της Μονής; Ίσως και οι αφιερωτές των τοιχογραφιών που ο αγιογράφος σαν κτήτορες τους κατέγραψε; Κανείς δεν ξέρει. Μυστικά καλά κρυμμένα που μόνο όπως είπαμε εκείνη μπορεί να φανερώσει σαν Κυρά του Βάλτου, σαν παναγιά η Αρεθιώτισσα.
Η Ιερά Μονή εκεί σήμερα στέκει και τον προσκυνητή να την διαβεί περιμένει. Σε γυναικεία μετατράπηκε μα γνωστή και από έναν γέροντα νεοφανεροθέντα που με θαυμαστό βίο εκεί εγκαταβίωσε και με τρόπο θαυμαστό εφανερώθη πάνω από έναν αιώνα μετά.
Οι ντόπιοι για Άγιο τον μαρτυρούν μα και η ανακομιδή του που πριν λίγα χρόνια έγινε αυτό αποδεικνύει...!!!!!
Ίσως ακουστά τον έχετε κι εσείς, το προσωνύμιο του Αρεθιώτης και το όνομα του Άνθιμος. Άγιο τον αποκαλούν στη συνείδηση του λαού και θαύματα του αφηγούνται.
Την ζωή του κι αυτός στην Κυρά μας την αφιέρωσε, στην Κυρά του Βάλτου.