Εορτάζει στις 23 Αυγούστου εκάστου έτους.
Τα Μοναστήρια μας είναι πρώτιστα τόπος ασκήσεως, προσευχής, περισυλλογής, πνευματικής καταρτίσεως και τελειότητος. Το πνεύμα ξεκάθαρο από την καθημερινή πάλη, τους θορύβους και τις μέριμνες, απαλλαγμένο από τις μικρότητες και αδυναμίες ανεβαίνει όλο και ψηλότερα στις κορυφές της αρετής και αγιότητος.
Ένα τέτοιο Μοναστήρι ήταν παλαιότερα και είναι σήμερα η Παναγία η Κουτσουριώτισσα. Ας παρακολουθήσουμε την ιστορική πορεία της. Η Παναγία διάλεξε ένα βραχώδη, απόκρημνο λόφο ύψους 800 περίπου μέτρων από την θάλασσα, πλησίον του χωριού Αμυγδαλιά Δωρίδος, για να κτισθεί το Μοναστήρι της.
Πριν από το κτίσιμο του Μοναστηριού περί το 1670 μ.Χ., προηγήθηκε ένα θαύμα της Παναγίας μας: Η εύρεση της Αγίας Εικόνος της. Το θαύμα ξεκίνησε από την Ιερά Μονή Ταξιαρχών Αιγίου.
Ένας Μοναχός της Μονής έβλεπε ένα φως ξεχωριστό από άλλα τυχόν φώτα για την ζωηράδα και την λαμπρότητά του στην ίδια πάντοτε θέση. Ασφαλώς του γεννήθηκε η απορία και η περιέργεια τι να είναι το φως αυτό. Δεν άργησε και πολύ για να λυθεί η απορία του. Φαίνεται ότι θα ήταν πρόσωπο φωτισμένο από τον Θεό, χαρισματούχο.
Είδε στο όνειρό του την Παναγία η οποία του είπε περίπου: «Στο σημείο ακριβώς που βλέπεις το φως είναι η εικόνα μου και θέλω να κατοικήσω εκεί».
Λόγια λίγα σύντομα, αλλά αποκαλυπτικά, ό, τι έπρεπε για να ενεργήσει αμέσως. Ξεκίνησε, πέρασε τον Κορινθιακό και μέσω Ερατεινής ήλθε στο σημείο όπου έβλεπε το φως. Κατέβηκε στον απόκρημνο βράχο όπου συνάντησε μια σπηλιά και στην είσοδο της ένα δέντρο, όπου στο κούφιο κορμό του βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Λίγο πιο μέσα από την είσοδο κτίσθηκε ναΐδριο που υπάρχει και σήμερα, όπου τοποθετήθηκε η Αγία και Θαυματουργός Εικόνα.
Το θαύμα έγινε γνωστό και άρχισαν να έρχονται πολλοί προσκυνητές. Από τότε πήρε το όνομα: «Παναγία η Κοτσουριώτισσα», από το κούτσουρο-κοίλο δέντρο που βρέθηκε η εικόνα.
Για την εξυπηρέτηση των πιστών αργότερα στην κορυφή του λόφου κτίστηκε Ναός περί το 1670 μ.Χ. με κελλιά γύρω. Φαίνεται ότι αργότερα επανδρώθηκε η Ιερά Μονή και είχε ικανοποιητική πρόοδο μέχρι το 1825 μ.Χ. που κατεστράφη από τους Τούρκους και το 1835 μ.Χ. ανοικοδομήθηκε με τα πέριξ κελλιά. Προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στους πέριξ κατοίκους που κατά περιόδους κυνηγημένοι από τους Τουρκαλβανούς κατέφευγαν στο Μοναστήρι για προστασία. Ο Ναός και τα κελλιά επέστησαν εκτεταμένες ζημιές από τον σεισμό στις 15ης Ιουνίου 1995 μ.Χ. και με την άοκνη προσπάθεια μιας νέας αδελφότητος και το ενδιαφέρον του Μητροπολίτου κ.κ. Αθηναγόρα ανεγείρεται νέος περικαλλής Ναός (Καθολικό) στο ίδιο μέρος.
Ας δοξάζουμε τον Θεό για το ταπεινό τούτο Μοναστήρι και ας το αναδεικνύει τόπο προσευχής και σωτηρίας ψυχών.
Η Παναγία η Κουτσουριώτισα πανηγυρίζει επίσης και στις 2 Φεβρουαρίου, την 2η μέρα του Πάσχα και την 2η Κυριακή του Ιουνίου (Ανάμνησης Ενθρονίσεως Ιεράς Εικόνος).
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τὴν σεπτήν Σου Εἰκόνα Κουτσουριώτισσα Δέσποινα, ὡς ἁγίασμα θεῖον εὐλαβῶς ἐδεξάμεθα, καὶ πᾶσα ἡ Φωκὶς τῇ Σῇ Μονῇ, προστρέχει καὶ λαμβάνει ἐξ αὐτῆς, τὰς αἰτήσεις τῇ θερμῇ Σου ἐπισκοπῇ, Παρθένε ἀνακράζοντες· δόξα τῇ Σῇ χρηστότητα Ἁγνή, δόξα τοῖς θαυμασίοις Σου, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς Σου ἀρωγῇ Πανύμνητε.
Κοντάκιον
Ἦχος δ΄. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως.
Τῇ θαυμαστῇ Σου καὶ Ἁγίᾳ Εἰκόνι, ἧν Κουτσουριώτισσαν προσφόρως καλοῦμεν, μετὰ σπουδῆς προστρέχοντες ἑκάστοτε, ἐξ αὐτῆς λαμβάνομεν, τὰ αἰτήματα πάντα, καὶ πάσης λυτρούμεθα, δυσχερείας καὶ λύπης. Σὺ γὰρ παρέχεις πᾶσι δαψιλῶς, Θεοχαριτῶτε Κόρη τὴν χάριν Σου.
Μεγαλυνάριον
Δέδωκας Εἰκόνα Σου τὴν σεπτήν, Κεχαριτωμένη Κουτσουριώτισσα Μαριάμ, πάσῃ τῇ Φωκίδι, θησαύρισμα ὡς θεῖον, ἁγιασμὸν καὶ χάριν πᾶσι παρέχουσαν.