Αλέξανδρος Χριστοδούλου, Θεολόγος![]()
Ο Όσιος Ισαάκ γεννήθηκε στις αρχές του 7ου αιώνα, στο Μπέιτ Κατραγιέ, στην περιοχή του Κατάρ, στην νότια άκρη του Περσικού Κόλπου.
Νέος ακόμη εισήλθε μαζί με τον αδελφό του στην Μονή του Αγίου Ματθαίου, και αφού προόδευσε πολύ στις αρετές, στην υπακοή και στη γνώση των Αγίων Γραφών, αποσύρθηκε στην ησυχία.
Ο αδελφός του έγινε ηγούμενος της Μονής, και συνεχώς τον πίεζε να επιστρέψει στην Μονή για την πνευματική ωφέλεια των αδελφών. Η φήμη του αγίου Ισαάκ έφτασε ως την Νινευί, και οι πιστοί κατόρθωσαν να πείσουν τον αρχιεπίσκοπο Γιβαρτζή να τον χειροτονήσει επίσκοπο (περί το 648).
Ο Ισαάκ υπάκουσε στο θέλημα του Θεού και άρχισε να καθοδηγεί με πολλή σοφία το πνευματικό του ποίμνιο. Δεν είχαν περάσει ούτε πέντε μήνες όταν δύο πιστοί, που τον είχαν παρακαλέσει να λύσει την διαφορά τους σχετικά με την εξόφληση ενός δανείου, απέρριψαν τις συμβουλές του και του είπαν: «Άσε για την ώρα στην άκρη τις διδαχές του Ευαγγελίου».
Αυτό ήταν αρκετό για να αποφασίσει να επιστρέψει στην έρημο, λέγοντας: «Εάν το Ευαγγέλιο δεν μπορεί να είναι εδώ παρόν, τί ήλθα να κάνω;» Παραιτήθηκε και αποσύρθηκε στο όρος Ματούτ, στην περιοχή του Μπέιτ Χουζάγιε (σημ. Κουρδιστάν), όπου ζούσαν πολλοί ασκητές και κατόπιν εγκαταστάθηκε στην Μονή Ραμπάν Σαμπούρ, στο όρος Τσουχτάρ (βόρειο Κουρδιστάν). Μελετούσε την Αγία Γραφή με τόσο ζήλο και έχυνε τόσα δάκρυα που έχασε το φως του. Δεν έτρωγε παρά τρεις άρτους την εβδομάδα με μερικά λαχανικά, χωρίς ποτέ ν’ αγγίζει μαγειρεμένο φαγητό.
Από αγάπη και ωφέλεια των αδελφών του, από το στόμα του βγήκαν ουράνιες διδαχές, τις οποίες κατέγραφαν οι μαθητές του. Περιγράφει στους λόγους του όλες τις καταστάσεις της ψυχής που πορεύεται προς τη λύτρωση και την ένωσή της με τον Θεό.
Κατά τον Όσιο Ισαάκ, η πίστη είναι το πρώτο στάδιο της απελευθέρωσης από την υποδούλωση στον κόσμο και στα πάθη. Με αυτήν ο άνθρωπος ξυπνά και αρχίζει τις ενάρετες πράξεις (τη νηστεία, τη νήψη, την μελέτη της Αγίας Γραφής, την αγρυπνία και την προσευχή). Τότε μπορεί να βρει μέσα στην καρδιά του την είσοδο του ουρανού. Με την ησυχαστική ζωή και τη σιωπή, που είναι «το μυστήριο του μέλλοντος αιώνος», ο μοναχός θα δει μέσα του θαυμαστές καταστάσεις που το ανθρώπινο πνεύμα δεν μπορεί να συλλάβει. Με την κάθαρση της καρδιάς θα μπορεί να φθάσει και να προοδεύσει στην ταπείνωση, την «στολή της θεότητος», διότι αυτήν φόρεσε ο Λόγος του Θεού για να γίνει άνθρωπος. Η ταπείνωση περιλαμβάνει όλες τις άλλες αρετές και μας δίνει την καθαρότητα η οποία μας κάνει να θεωρούμε όλους τους άλλους καλούς και αθώους.
Με την πρόοδο στην ταπείνωση, ο ησυχαστής καθαρίζεται και φωτίζεται ο νους του με την εμπειρία των διαφόρων βαθμών της προσευχής και οδηγείται στην καθαρά προσευχή. Στην κατάσταση αυτή ο νους γεύεται τη χάρη του Θεού, βλέπει τον Θεό, ενώνεται με αυτόν και εισέρχεται στη Βασιλεία Του. Ο καθαρμένος και ειρηνικός άνθρωπος θα γίνει για όλους ζωντανή εικόνα της αγάπης του Θεού και της ευσπλαχνίας Του. Το βιβλίο του αββά Ισαάκ είναι απαραίτητος οδηγός κάθε ορθόδοξης ψυχής για να βαδίσει προς τον Θεό με ασφάλεια. Γι’ αυτό ένας σύγχρονος γέροντας, ο Ιερώνυμος της Αιγίνης, συμβούλευε να μη διστάσουμε, ακόμη και να ζητιανέψουμε, για να αποκτήσουμε ένα αντίτυπο των έργων του αββά Ισαάκ. Επίσης συμβούλευε τα πνευματικά του παιδιά: «Να μην περάσει μέρα χωρίς να διαβάσεις έστω και μια σελίδα από τον αββά Ισαάκ. Εγώ πολύ τον αγαπώ τον ευλογημένο, γέροντά μου τον έχω. Και σε ό,τι διαβάζεις, να εγκύπτεις και να λέγεις μέσα σου: Εγώ το πράττω αυτό; Ετσι θα παρακινείσαι από την ανάγνωση να μεταβαίνεις εις την πράξιν».
Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος δεν είχε καθορισμένη ημερομηνία εορτασμού στο ελληνορθόδοξο ημερολόγιο. Συνηθιζόταν να μνημονεύεται το όνομά του στις 28 Ιανουαρίου μαζί με τον άλλο μεγάλο Σύρο πατέρα της Εκκλησίας, τον όσιο Εφραίμ. Ωστόσο εδώ και μερικά χρόνια και με πρωτοβουλία του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου, ο οποίος ευλαβείτο πολύ τον Όσιο Ισαάκ, συντάχθηκε η ακολουθία του και επελέγη η 28η Σεπτεμβρίου ως ημέρα εορτασμού της οσιακής μνήμης του. Μάλιστα χτίστηκε στο Άγιον Όρος και ο πρώτος ναός του Οσίου, σε κελλί μοναχού της συνοδείας του Οσίου Παϊσίου.
Ο όσιος Παΐσιος γράφει στό βιβλίο του Ἐπιστολές: « Πολύ θα σας βοηθήσει ο Αββάς Ισαάκ, διότι και το βαθύτερο νόημα της ζωής δίνει να καταλάβει κανείς, και κάθε είδους μικρό ή μεγάλο κόμπλεξ και εάν έχει ο άνθρωπος που πιστεύει στο Θεό, τον βοηθάει για να το διώξη. Η ολίγη μελέτη στον Αββά Ισαάκ αλλοιώνει την ψυχή με τις πολλές της βιταμίνες». Στο βιβλίο «Αγιορείται Πατέρες και αγιορείτικα», ο ίδιος αναφερόμενος στον παπα – Τύχωνα γράφει: « Μιά μέρα με ρώτησε: – Εσύ παιδί μου, τί βιβλία διαβάζεις; Του απάντησα: – Αββά Ισαάκ. – Πα, πα, πα, παιδί μου, αυτός ο άγιος είναι μεγάλος! Ούτε έναν ψύλλο δεν σκότωνε ο Αββάς Ισαάκ. Ηθελε με αυτό που είπε να τονίση την μεγάλη πνευματική ευαισθησία του Αγίου».