Η γυναίκα, έπειτα από την κύηση χρειάζεται ένα διάστημα ώστε να επανέλθει και πάλι στην προ του τοκετού κατάσταση.
Ο σαραντισμός είναι μια πανάρχαια λειτουργική πράξη της εκκλησίας μας.
Γίνεται σήμερα ως προτύπωση της Υπαπαντής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και οι γυναίκες συμβολίζουν την Παναγία, η οποία έφερε στις αγκάλες της τον Υιόν της και τον πρόσφερε στον ναό ως θυσίαν «ευπρόσδεκτη».
Κατά το πρότυπο της Παναγίας,λοιπόν, η μητέρα έπειτα από σαράντα ημέρες πηγαίνει το βρέφος στο ναό για δυο λόγους. Πρώτον, για να εισάγει το βρέφος στο ναό, ώστε αυτό να μπορεί στη συνέχεια να βαπτισθεί και να συμμετάσχει στην εν Χριστώ λατρευτική ζωή, και δεύτερον για να καθαρισθεί και αυτή “από πάσης αμαρτίας και από παντός ρύπου…ίνα αξιωθεί ακατακρίτως μετασχείν των αγίων Μυστηρίων”. Με αυτό τον τρόπο εισέρεται στην κανονική εκκλησιαστική ζωή , που λόγω της γέννας στερήθηκε για σαράντα ημέρες.
Όλα αυτά γίνονται προς μίμηση του σαραντισμού του Κυρίου.
Η ακολουθία του σαραντισμού
Η ακολουθία του σαραντισμού αποτελείται από τέσσερις ευχές. Θέμα και των τεσσάρων ευχών είναι η προσαγωγή του βρέφους στο ναό κατά το πρότυπο του Κυρίου (σύμφωνα με τις διατάξεις του Μωσαϊκού νόμου). Οι ευχές αποτελούν ευλογίες του βρέφους και δεήσεις υπέρ αυτού, που κατά «μίμησιν» του Κυρίου προσάγεται στο ναό και αφιερούται στο Θεό. Αυτός είναι και ο εμφανείς σκοπός της ακολουθίας. Το παιδί εισέρχεται στην εκκλησία και αυτό σαραντίζει και όχι η μητέρα του. Η μητέρα συνοδεύει το βρέφος και ευλογείται μαζί με αυτό. Αναφέροντας ότι, η ευλογία περιλαμβάνει και τους δυο γονείς μαζί, και όχι μόνο την μητέρα, όπως συνήθως γίνεται.
Επίσης, κατά την παράδοση αλλά και κατά τις τυπικές διατάξεις της ακολουθίας, έπειτα από την ανάγνωση των ευχών, ο ιερεύς κρατώντας στα χέρια του το βρέφος το εισάγει στο ιερό βήμα αδιακρίτως φύλου. Δεν έχει καμία σχέση με την ιερωσύνη που επιφυλάσσεται στους άνδρες. Πρόκειται περί πράξεως προσφοράς του νέου ανθρώπου στο Θεό και για τον χριστιανισμό δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ άρρενος και θηλαίου.
Ο συμβολισμός στο τέλος της ακολουθίας:
Στο τέλος της ακολουθίας ο ιερέας αποθέτει το βρέφος μπρος στη Ωραία Πύλη, απ΄όπου το παραλαμβάνει η μητέρα, αφού προσκυνήσει την εικόνα του Κυρίου. Είναι μια συμβολική πράξη που δείχνει ότι το παραλαμβάνει από τα χέρια του Θεού.
Εάν οι γονείς κατανοήσουν και πιστέψουν ότι τα παιδιά τους είναι πρωτίστως παιδιά του Θεό, πολλά προβλήματα θα προλαμβάνονταν κατά την ανατροφή τους και πολλές αγωνίες σε κάθε ασθένεια ή ατύχημά τους.
Το νόημα της ακολουθίας:
Ο σκοπός και το νόημα της ακολουθίας του σαραντισμού είναι:
***Δοξολογία για τη γέννηση ενός νέου ανθρώπου, που έγινε κατά τρόπο θαυμαστό και ακατανόητο για την ανθρώπινη διάρκεια.
***Ευγνωμοσύνη για τη διάσωση της μητέρας, γιατί είναι πολλόι οι κίνδυνοι που διατρέχει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού.
***Αίτηση για κάθαρση της μητέρας από τον “ρύπο”, την ακαθαρσία του σώματος και τον σπίλο της ψυχής (δηλ. την υπερηφάνεια , επειδή έφερε έναν νέο άνθρωπο στον κόσμο.
***Αίσθημα αδυναμίας διαπλάσεως της ψυχής του παιδιού και ανάθεσή του στο Θεό για να το ευλογήσει, να το αγιάσει, να το συνετίσει, να το σωφρονίσει και να το καλοφρονίσει.
Σημαντική επισήμανση
Η Εκκλησία καθόρισε να παραμένει η λεχώνα σαράντα ημέρες στο σπίτι της για να αποφύγει, εκτός από τις μολύνσεις των μικροβίων, και την προσβολή της από τη βασκανία του κόσμου.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Πνευματικός της θα την απαγορεύσει να πάει στο γιατρό, εάν χρειαστεί, ή να μετακινηθεί στο εξοχικό της για να αποφύγει τον καύσωνα της πόλης ή και να πάει και στο μπακάλη, εάν δεν υπάρχει άλλη λύση.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ(δική μας προσθήκη): οι πρώτες σαράντα ημέρες είναι σημαντικές για να εδραιωθεί η γαλουχία και να επιτύχει ο θηλασμός, για αυτό και είναι ανάγκη η μητέρα με το βρέφος να βρίσκονται συνεχώς μαζί. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για να μείνει η μητέρα με το βρέφος στο σπίτι για αυτές τις ημέρες και να αφοσιωθεί στη φροντίδα του και στο θηλασμό.
Από το βιβλίο Ιεροπραξίες της Εκκλησίας μας που όλους ενδιαφέρουν του π. Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου, Θεσ/νίκη.