Ικανό να αλλάξει «τους κανόνες του παιχνιδιού» σε ορισμένες μορφές καρκίνου χαρακτηρίσθηκε από επιστήμονες το φάρμακο νιβολουμάμπη (nivolumab), μετά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα κλινικών δοκιμών που παρουσιάσθηκαν το Σαββατοκύριακο στο ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO 2016) στην Κοπεγχάγη.
Σε μια μελέτη με ασθενείς που έπασχαν από προχωρημένους καρκίνους του κεφαλιού και του λαιμού, οι περισσότεροι καρκινοπαθείς που είχαν πάρει το συγκεκριμένο φάρμακο, έζησαν περισσότερο, σε σχέση με όσους δεν είχαν κάνει την ίδια θεραπεία.
Σε μια δεύτερη μελέτη, που αφορούσε τον προχωρημένο (μεταστατικό) καρκίνο του νεφρού, όταν η νιβολουμάμπη συνδυάσθηκε με ένα άλλο φάρμακο ανοσοθεραπείας, την ιπιλιμουμάμπη (ipilimumab), συρρικνώθηκαν οι όγκοι πολλών ασθενών (του 40%).
Η ανοσοθεραπεία ενεργοποιεί κατάλληλα το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς, προκειμένου αυτό να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. Η νιβολουμάμπη ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων «αναστολέων σημείων ελέγχου».
Στην περίπτωση της πρώτης μελέτης, η οποία -εκτός από το συνέδριο- παρουσιάσθηκε παράλληλα στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «New England Journal of Medicine», πάνω από το ένα τρίτο (36%) των 361 ασθενών με καρκίνους του κεφαλιού και του λαιμού, που είχαν πάρει νοβολουμάμπη, ζούσαν μετά από ένα έτος, έναντι ποσοστού 17% όσων είχαν κάνει τριών διαφορετικών συνδυασμών χημειοθεραπείες. Επίσης, οι ασθενείς που είχαν κάνει την ανοσοθεραπεία, εμφάνιζαν λιγότερες παρενέργειες.
Η θετική ανταπόκριση στο φάρμακο ήταν μεγαλύτερη μεταξύ των ασθενών που ήσαν θετικοί για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), οι οποίοι επιβίωσαν κατά μέσο όρο 9,1 μήνες έναντι 4,4 μηνών όσων είχαν κάνει χημειοθεραπεία. Ο συγκεκριμένος καρκίνος σε προχωρημένη μορφή συνήθως δεν έχει προσδόκιμο ζωής πάνω από έξι μήνες.
Στην περίπτωση της δεύτερης κλινικής δοκιμής σε ασθενείς με καρκίνο του νεφρού, εκτός από τη σημαντική συρρίκνωση των όγκων στους τέσσερις ασθενείς στους δέκα, σε έναν στους δέκα δεν υπήρχε πλέον κανένα ίχνος καρκίνου.
Μέχρι στιγμής η νιβολουμάμπη έχει εγκριθεί μόνο για τον προχωρημένο καρκίνο του δέρματος (μελάνωμα).