Δημήτριος Λυκούδης, Θεολόγος – Φιλόλογος, ΜΑ. Χρ. Αγωγής και Ποιμαντικής![]()
Έλεγε συχνά ο άγιος Παΐσιος: «Στην εποχή μας πλήθυναν δυστυχώς τα λόγια και τα βιβλία και λιγόστεψαν τα βιώματα. Διότι επηρεάστηκαν οι άνθρωποι πάλι από το κοσμικό πνεύμα, που επιδιώκει όλο τις ευκολίες και αποφεύγει τον σωματικό κόπο»(1).
Αφήσαμε τον κόπο και εγκολπωθήκαμε την ευχαρίστηση. Αμέτρητες οι ανέσεις μας, ασύμμετρες οι ευκολίες μας και πάλι ολούθε ¨πνιγόμαστε¨, πουθενά να αναπαύσει το πνεύμα του ο άνθρωπος, όλα μαρτύριο, όλα και όλοι τού φταίνε, όλα τα λοιδορεί, όλοι τον εκνευρίζουν! Και ο Θεός; Που είναι ο Θεός; Μόνος του ο άνθρωπος ν΄αναζητά δίοδο στις ατέρμονες περιπλανήσεις του, παντέρημος να επιχειρεί να στοιβάξει το ανίερο απείκασμα των προσωπικών βιωμάτων του! Παρά ταύτα, υπάρχει λύση στην αλογία αυτή και αχνοφέγγει θαρρετά η χαραυγή της πνευματικής μας επανόδου! Η προσευχή! Το οξυγόνο της ψυχής! Η καθάρια προσευχή, η ορθόδοξη, η ορθόπρακτη!
«Δεν υπάρχουν μακαριότεροι άνθρωποι από εκείνους που έπιασαν επαφή με τον Ουράνιο Σταθμό και είναι δικτυωμένοι με τον Θεό. Όπως δεν υπάρχουν πιο δυστυχισμένοι από εκείνους που έκοψαν την επαφή τους με τον Θεό και γυρίζουν τα κουμπιά των σταθμών του κόσμου, για να ξεχάσουν λίγο το πολύ τους άγχος της εκτροχιασμένης ζωής τους»(2). Και όμως! Στην αρχή είναι δύσκολο να ¨στρώσει¨ ο άνθρωπος στην προσευχή. Απαιτεί κόπο, επιμονή, προσοχή, και πάλι προσοχή , καί πάλι επιμονή! Μέχρι να ¨ζεσταθεί¨, να μεταποιηθεί, αργά αλλά σταδιακά, ο νους του ανθρώπου σε καθέδρα του Παναγίου και Ζωοποιού Πνεύματος, σε θρόνο Αυτής της Παναγίας και Ομοουσίου Τριάδος. Και έπειτα, έπειτα δοξολογείς τον Πανάγιο Θεό για όσα και ό,τι βλέπεις γύρω σου. Σε σκεπάζει η θεία Χάρις, σε ¨λούζει¨ το Πνεύμα το Άγιο, σε αγκαλιάζει ολόκληρος ο Ουρανός! Ω! Αν ήξεραν οι μηδέποτε προσευχόμενοι πόσα στερούν την έρημη ψυχή τους που την κρατούν μακριά από την προσευχή! Και μόνο να ήξεραν!
Όσοι δε κάμνουν την προσευχή διαρκές ¨εργόχειρο¨, αυτοί κατανοούν, αντιλαμβάνονται του λόγου το απόρρητο! Τότε προσδίδεις σημασία σε όσα δεν υπολόγιζες πριν! Τότε, καταλαμβάνει αξία και το παραμικρό πράγμα γύρω σου, ακόμη και αυτή η άλογη κτίση. Απλούστατα ¨ξυπνούν¨ οι ¨οφθαλμοί¨ της ψυχής που είναι ο νους, ο ηγεμονικός και αυτοκρατορικός! Και τότε, έρχεσαι και συμφωνείς με τον ποιητή, που έγραφε: «Ανάμεσα σε μιά παλιά ξύλινη πόρτα ξεβαμμένη απ΄ τον ήλιο κι ένα κλωναράκι γιασεμιού τρεμάμενο, που έτσι και συμβεί να μου λείψουν μια μέρα, η ανθρωπότητα όλη θα μου φαίνεται άχρηστη»(3).
Όσο δε καλλιεργείς την προσευχή και το κομποσχοίνι με την ευχή ¨Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον με τον αμαρτωλό¨, θα συναντάς πνευματικές χαρές ανέκφραστες και άγευστες σε πολλούς. Τότε, ως μάς διδάσκουν οι Άγιοι Πατέρες, ο άνθρωπος λησμονεί και σωματικό κόπο καί τροφή καί κάθε άλλη ανάπαυση. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να συνεχίσει αδιάκοπα να λέγει την ευχή, αδιάκοπα να βρίσκεται σε ¨κοινωνία¨ με τον Ουράνιο κόσμο, αδιαλείπτως να μνημονεύει Αυτό το υπέρ παν Όνομα! Κάθε πρόβλημα, κάθε σκέψη, κάθε μέριμνα ¨τακτοποιείται¨ με πνευματικό και ¨μυστικό¨ τρόπο! Τότε, καταθέτεις δακρύβρεχτος με τον Λειβαδίτη ότι πράγματι, «ο Θεός είναι να μην μπορείς να κοιμηθείς».
Η ευχή του Ιησού με το κομποσχοίνι αποτελεί δριμύτατο όπλο κατά των δαιμόνων! Φρίττουν, καίγονται, λοξοδρομούν! Όταν γίνεται και με ταπεινό φρόνημα, γεγονός που απαιτεί χρόνο, κόπο και αγώνα έμπονο, η προσευχή θαυματουργεί και ¨πληροφορεί¨, πάντοτε κατ΄ οικονομίαν Θεού, τον προσευχόμενο για θέματα που αδυνατεί να αντιληφθεί και να συλλάβει η απλή και κτιστή διανοητική και αντιληπτική του ικανότητα. Τότε οι χιλιομετρικές αποστάσεις εκμηδενίζονται, ο χώρος και ο χρόνος περιχωρούνται, ο άνθρωπος φωτίζεται, τα πράγματα αλλάζουν και ¨μεταμορφώνονται¨ σε πνευματικά θέματα! Αχ! Το γράφω και πάλι με πόνο καρδιάς! Αν ήξεραν οι μηδέποτε προσευχόμενοι πόσα στερούν τον εαυτό τους! Αν ήξεραν…!
Είναι δε στιγμές ακανόνιστες χρονικά – πολύ προσελκύει τον Ουρανό η ταπείνωση και το πνευματικό φιλότιμο από την πλευρά του πιστού – που ο μύστης της ευχής του Ιησού βιώνει ¨υπερφυσικές¨ καταστάσεις, όχι ασφαλώς με βάση την ¨υπερ-αισθητική¨ αντίληψη – Extra Sensory Perception(4), αλλά ένεκα της θείας Χάρης που απλωτικά κατέρχεται ¨μαγνητισμένη¨ πραγματικά από τους αυθεντικούς ¨φίλους¨ του Χριστού!
Και μόνο να ήξεραν οι μηδέποτε προσευχόμενοι πόσα στερούν τους εαυτούς τους που απέχουν της προσευχητικής ενατενίσεως του Θείου! Συγκεντρώνω τις σκέψεις μου εδώ. Άλλωστε, το θέμα της προσευχής είναι αγαπημένο και έχουμε ασχοληθεί και στο παρελθόν πολλάκις! Ας κρατήσουμε τα λόγια του αγίου γέροντα Σωφρονίου Σαχάρωφ! Εκείνου, που όπως και άλλοι αμέτρητοι ¨εραστές¨ της ευχής του Ιησού, ξενύχτησαν, βίωσαν, δίδαξαν και μάς παρέδωσαν: «Η θαυμαστή αίσθησις της ελεύσεως του Θεού εντός ημών συνοδεύεται μεθ΄ ολοκληρωτικής συμφωνίας νου και καρδίας. Η θεία αρμονία της πνευματικής ταύτης καταστάσεως είναι ευφροσύνη διά την καρδίαν και φως διά τον νουν. Όλος ο άνθρωπος (νους-πνεύμα-καρδία, και σώμα εισέτι) αισθάνεται την ειρήνην του Θεού, την υπερέχουσαν πάντα νουν. Η ψυχή αναγνωρίζει ότι καί η Αγάπη, καί το φως καί η Ειρήνη καταβαίνουν εκ του Υψίστου»(5).
Παραπομπές:
1.Τάτση Δημητρίου(Πρεσβ.), Ο Ασκητής της Παναγούδας, Μέλισσα, Κόνιτσα 1998, σελ. 81.
2.Αυτόθι, σελ. 107.
3.Ελλύτη Οδυσσέα, Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά, Ίκαρος 1997, σελ. 7.
4.Σχετικά με την ¨Υπερ-αισθητική¨ αντίληψη(ESP), βλ., Saint Augustine, «Care for the Dead», Treatises on Marriage and other Subjects, The Fathers of the Church, τόμ. 27, Νέα Υόρκη, Blackmore Simon, Spiritism: Facts and Frauds, Benziger Bros., Νέα Υόρκη 1924.
5.Σαχάρωφ Σωφρονίου(Αρχιμ.), Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1992, σελ. 412.