(Γαλ. στ΄ 11-18)
Ἀδελφοί, ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. Ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴτῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται·
οὐδὲ γὰρ οἱ περιτεμνόμενοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰμὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, δι᾽ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. Καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ᾽ αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν᾽Ισραὴλ τοῦ Θεοῦ. Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου ᾽Ιησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω. ῾Η χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί· ἀμήν.
Ερμηνεία
Στις μέρες μας μετράνε πολύ τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα δικαιώματα του πολίτη, τα δικαιώματα της γυναίκας, τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τα δικαιώματα του παιδιού κ.λπ. Εν τούτοις θα έχετε παρατηρήσει πως περισσότερο από κάθε άλλη εποχή έχει εξαπολυθεί ένα κύμα βίας. Αεροπειρατείες, τρομοκρατία, ληστείες, βιασμοί γυναικών και μικρών παιδιών, ψυχολογική βία κι άλλα φαινόμενα επιβολής στην ανθρώπινη συνείδηση.
H πνευματική βία
Βέβαια δεν θα αναφερθούμε σ’ αυτή τη βία. Θα μιλήσουμε για τη βία εναντίον του εαυτού μας, του κακού και ράθυμου εαυτού μας και για την επίμονη προσπάθεια να ξεριζώσουμε τις αδυναμίες μας και να εξαγνίσουμε τον ψυχικό μας κόσμο, γράφει ένας σύγχρονος κληρικός. Ο Ιωάννης ο Καρπάθιος θα το πει αυτό χαρακτηριστικά. Πώς θα μπορέσουμε να νικήσουμε την αμαρτία που έχει προηγουμένως επιβληθεί στον εαυτό μας; Με τη χρήση βίας. Γιατί, λέγει, ο άνθρωπος κοπιάζει υπερβολικά και εκβιάζει την απώλειά του, αγωνιζόμενος πάντοτε να τοποθετεί τον λογισμό του επάνω προς την αγιοσύνη. Το να λύνουμε τη βία των παθών με την πνευματική βία δεν απαγορεύεται. Εμείς, λοιπόν, εισφέρουμε τη βία μιας προσπάθειας, αν και ασθενέστατης, και περιμένουμε έπειτα να μας έρθει η ενίσχυση από ψηλά, καθισμένοι στα Ιεροσόλυμα, δηλ. στην αδιάλειπτη προσευχή και στις άλλες αρετές.Επίσης ο Νείλος ο ασκητής γράφει· ο ταλαιπωρημένος άνθρωπος συνήθως στρέφεται πάντοτε σ’αυτά που τον βλάπτουν. Εμείς όμως ας καταπολεμήσουμε τη βία με τη βία. Γιατί αυτός που αγωνίζεται πρέπει να διορθώνει κάθε βρώμικη σκέψη, να οργίζεται προς τον εαυτό του και να επικαλείται το Ανώτερο ον, πριν ο λογισμός του πέσει σε αποχαύνωση και μαλθακότητα. Έτσι είναι απαραίτητο να λεπτύνει τη σάρκα του που πάχυνε, γιατί παχιά κοιλιά δεν μπορεί να γεννήσει λεπτό νου. Ο ίδιος ο άγιος κάνει λόγο για βία ευλαβικού ζήλου που νικάει τη βία της αδιαφορίας και της απερίγραπτηςαποχαύνωσης. Συνήθως μια συνήθεια αντικαθίσταταιαπό μια άλλη συνήθεια.
Πώς εκδηλώνεται η πνευματική βία;
Πώς εκδηλώνεται η βία αυτή κατά τον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο; Να συμμορφώσουμε τον εαυτό μας στις εντολές του Θεού. Να μπούμε, λέγει ο άγιος, μέσα στην καρδιά μας και να κάνουμε πόλεμο εναντίον του Σατανά. Να μισήσουμε τον κακό εαυτό μας και την ψυχή μας (δηλ. τα πάθη με τα οποία ταυτίζεται η ψυχή μας). Η αμαρτία μπήκε μέσα στα κατάβαθα της ψυχής μας και μας έχει αλλοιώσει τον χαρακτήρα που μας χάραξε ο Θεός.
Να βάλουμε το θέλημά μας. Δεν αρκεί η χάρη, χρειάζεται και η δική μας θέληση. Να κάνουμε καλή χρήση της ελευθερίας μας (αγρυπνία, ανδρεία, σπουδή και ελευθερία). Η δυναστεία του αμαρτωλού εγώ δεν φεύγει εύκολα. Η χάρη του Θεού γίνεται ανενεργός χωρίς τη δική μας προσπάθεια και βία. Εάν ενεργήσει χωρίς το δικό μας αγώνα η χάρη του Θεού, τότε μπορεί να υψηλοφρονήσουμε και να πάθουμε ζημιές πνευματικές. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος γράφει πως ο μοναχός είναι «βία φύσεως διηνεκής».
Είπε ένας Γέροντας· «Εάν ένας Μοναχός κοπιάζει δι’ ολίγας ημέρας, αμελεί δε κατόπιν και εκ νέου κοπιάζει και πάλιν αδιαφορεί, ο Μοναχός αυτός ποτέ του δεν κατορθώνει τίποτε, ούτε και αποκτά υπομονήν». Τα ίδια ισχύουν και για τους υπόλοιπους χριστιανούς.
Τα πνευματικά αγωνιστικά κίνητρα
Ποια είναι τα κίνητρα για να πολεμήσει κάποιος πνευματικά; Η ελπίδατης διορθώσεως. Να έχει ριζωμένη μέσα του την ελπίδα πως κάποτε ο Θεός θα τον λυτρώσει από τον αγώνα. «Εάν σήμερα δεν λυτρώθηκα, πάντως αύριο». Ο γεωργός σπέρνει με την ελπίδα κι ο πιστός αγωνίζεται «ἕως οὗ ἐλθὼν ὁ Κύριος οἰκήσῃ ἐν αὐτῷ ἐν πάσῃ αἰσθήσει καὶ ἐνεργείᾳ Πνεύματος», γράφει ο Πατερικός λόγος.
Η δύναμη των αγωνιζομένων είναι να μην μικροψυχήσουν στις αποτυχίες τους. Στην εποχή μας που όλοι επιζητούν την άνεση, ο λόγος για την αγία βία φαίνεται δυσάρεστος. Ποιο όμως έργο γίνεται χωρίς κόπο; Για τα υλικά φθείρουμε ακόμη και την υγεία μας. Για τα πνευματικά δεν πρέπει να βάλουμε κάποιο κόπο στη ζωή μας; Να μην περιποιούμαστε όλο τον εαυτούλη μας. «Ὁ θέλων εὐδοκιμῆσαι καὶ εὐαρεστῆσαι Χριστῷ ὀφείλει βιάζεσθαι ἑαυτὸν», κατά τους Πατέρες. Όλα αυτά θα μας επαναφέρουν απ’ τη νάρκη και θα μας οδηγήσουν στην εγρήγορση. «Ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν βιάζεται καὶ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτὴν» (Ματθ. 12,12).
Κανένας δεν νίκησε ακόμη και το παραμικρό πάθος ζώντας μέσα στη ραθυμία και στη ραστώνη. Κανείς ποτέ δεν μπήκε στη Βασιλεία των Ουρανών με άνεση. Όλοι βαστάζουμε τα στίγματα του Κυρίου επάνω μας, εάν αγωνιζόμαστε τον καλό αγώνα της πνευματικής ζωής. Μπορεί να φαίνεται πως ο αγώνας αυτός έχει μια σκληρότητα και μια τραχύτητα, και σήμερα μάλιστα που όλοι είμαστε μαλθακοί και μικρόψυχοι για αγώνες, φαίνεται και λίγο άχαρος. Παρ’όλα αυτά είναι απαραίτητη αυτή η ευλογημένη βία, για να κυριαρχήσουμε πάνω στα πάθη μας και στις αμαρτίες μας και να γίνουμε πνευματικοί άνθρωποι.
Αγαπητοί αδελφοί, ας ευχηθούμε να το καταλάβουμε όλοι μας και να αρχίσουμε να αγωνιζόμαστε για τη σωτηρία μας. Αμήν.