Ο κρόκος Κοζάνης ή αλλιώς σαφράν αποτελεί ένα από τα πιο νόστιμα και πολύτιμα μπαχαρικά με αξιοσημείωτες ιδιότητες. Μπορούμε να το συναντήσουμε είτε με την μορφή σκόνης, είτε με την μορφή νηματιδίων, ενώ παρουσιάζει ποικίλες χρήσεις όπως στη ζαχαροπλαστική, τη μαγειρική ακόμη και μόνο του ως αφέψημα.
Στην Ελλάδα ο κρόκος καλλιεργείται αποκλειστικά στο Ν. Κοζάνης (εξού και η ονομασία). Είναι το ακριβότερο μπαχαρικό στον κόσμο, λόγω της απαιτητικής και χειρωνακτικής διαδικασίας συλλογής και επεξεργασίας του φυτού.
Ο κρόκος Κοζάνης παίρνει την ξεχωριστή του γεύση εξαιτίας των χημικών του ενώσεων, της πικροκροκίνης και της σαφρανάλης. Έχει επίσης ένα φυσικό καροτενοειδές την κροκίνη, η οποία δίνει στο σαφράν το χρυσοκίτρινο χρώμα του. Αυτά τα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με τις θεραπευτικές του ιδιότητες το κάνουν ένα πολύτιμο συστατικό στις κουζίνες σε όλο τον κόσμο.
Τα οφέλη του Σαφράν στην υγεία
- Περιέχει πολλά καροτενοειδή όπως την ζεαξανθίνη, το λυκοπένιο και το β-καροτένιο. Αυτά είναι σημαντικά αντιοξειδωτικά που βοηθούν στην προστασία του ανθρώπινου σώματος από οξειδωτικό στρες και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, προλαμβάνοντας από διάφορες παθήσεις.
- Τα δραστικά συστατικά του σαφράν έχουν πολλές θεραπευτικές εφαρμογές σε πολλά φάρμακα ως αντισηπτικό, αντικαταθλιπτικό, αντιοξειδωτικό και αντισπασμωδικό.
- Αυτό το μπαχαρικό είναι μια καλή πηγή μετάλλων όπως, ο χαλκός, κάλιο, μαγγάνιο, σίδηρος, σελίνιο, ψευδάργυρος και μαγνήσιο. Το κάλιο είναι ένα σημαντικό συστατικό των κυττάρων, που βοηθάει στον καρδιακό ρυθμό και στον έλεγχο την αρτηριακής πίεσης. Το μαγγάνιο και ο χαλκός χρησιμοποιούνται από το ανθρώπινο σώμα ως συν-παράγοντες για το αντιοξειδωτικό ένζυμο, δισμουτάση υπεροξειδίου. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
- Επίσης, είναι πλούσιο σε βιταμίνες συμπεριλαμβανομένης την βιταμίνης Α, φολικό οξύ, ριβοφλαβίνης, νιασίνης, βιταμίνης C.
Φαρμακευτικές χρήσεις
- Τα ενεργά συστατικά που υπάρχουν στον Κρόκο Κοζάνης έχουν πολλές θεραπευτικές εφαρμογές σε πολλά φάρμακα από πολύ παλιά ως αντισπασμωδικό, εφιδρωτικό.
- Οι ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει ότι η σαφρανάλη, ένα πτητικό έλαιο που βρέθηκε στο μπαχαρικό έχει αντιοξειδωτικές δράσεις, κυτταροτοξική δράση σε καρκινικά κύτταρα, αντισπασμωδικές και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες.
- Η α-κροκίνη, το καροτενοειδές που δίνει στον Κρόκο Κοζάνης το χρυσοκίτρινο χρώμα του, έχει βρεθεί να έχει αντιοξειδωτικές, αντικαταθλιπτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες.
Που θα τον βρείτε και πως θα τον χρησιμοποιήσετε;
Τον ελληνικό κρόκο, θα τον βρείτε ως κρόκο Κοζάνης είτε ως σκόνη είτε με την μορφή νηματιδίων. Μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε σε μεγάλο εύρος φαγητών όπως (ζυμαρικά, κρέατα, σούπες, ψάρια , σάλτσες, γλυκά, ροφήματα, ζύμες κ.α.).
Στο φαγητό δίνει μια πικάντικη γεύση με ωραίο άρωμα και κίτρινο χρώμα. Ωστόσο πρέπει να χρησιμοποιείται σε μικρή ποσότητα ώστε να μην πικρίζει το φαγητό. Ο κρόκος σε σκόνη προστίθεται στο φαγητό διαλυμένος σε νερό και χρησιμοποιώντας μισό από το φακελάκι των 0,25g για κάθε φλιτζάνι του τσαγιού. Τα στίγματα πρέπει να μουλιάσουν σ” ένα φλιτζάνι νερό 1 ώρα πριν το μαγείρεμα και να προστεθούν στο φαγητό, είτε μαζί με το νερό, είτε μόνο το νερό αφού σουρωθεί.
Εάν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σε ζύμη καλό είναι να μείνει στο νερό 2-3 ώρες ή ακόμη καλύτερα όλη τη νύχτα. Μπορείτε να το καταναλώσετε και ως ρόφημα όπου υπολογίζετε 10- 12 στίγματα για κάθε φλιτζάνι του τσαγιού.
Extra tip: Καλό είναι να χρησιμοποιείται νερό σε φυσική θερμοκρασία για το μούλιασμα του κρόκου και να το βάζετε προς το τέλος του μαγειρέματος ώστε να διατηρεί όλα τα ευεργετικά του συστατικά.
Όλγα Κριτσίνη, μέλος της Ομάδας logodiatrofis.gr