ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ για τον σκοπό της χριστιανικής ζωής!

Ο κτηματίας Νικόλαος Μοτοβίλωφ, που το 1831 θεραπεύθηκε θαυματουργικά από σοβαρή ασθένεια με την προσευχή του οσίου Σεραφείμ, απέκτησε την εύνοιά του και αξιώθηκε να συζητήσει πολύ μαζί του γύρω από το Άγιον Πνεύμα. 

Τη συζήτηση του αυτή κατέγραψε σε σημειώσεις, οι οποίες παρέμειναν στη μονή Ντιβέγιεβο περισσότερο από εξήντα χρόνια. Το 1902 τις παρέλαβε ο Σ.Α. Νείλος από τη γερόντισσα Ελένα Νικαλάεβνα, χήρα του Μοτοβίλωφ, και με την άδεια της ηγουμένης Μαρίας τις έφερε στοφως της δημοσιότητος το 1903 στα «Μοσχοβίτικα χρονικά» του Ιουλίου με τον τίτλο: «Το Πνεύμα του Θεού αναπαυόταν φανερά στον πατέρα Σεραφείμ του Σάρωφ, στη συζήτηση του για τον σκοπό της χριστιανικής ζωής».

Αργότερα οι σημειώσεις αυτές αναδημοσιεύθηκαν από τον Λ. Ντενίσωφ στο βιβλίο του «Ο βίος του οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ» και από τον πατέρα Π. Φλορένσκυ στο έργο του «Στύλος και εδραίωμα της αληθείας».

Ήταν Πέμπτη, γράφει ο Μοτοβίλωφ. Ημέρα συννεφιασμένη. Το χιόνι στη γη είχε ανεβεί στους 25 πόντους, ενώ από τον ουρανό εξακολουθούσαν να πέφτουν πυκνές νιφάδες, όταν ο πατήρ Σεραφείμ άρχισε να συζητά μαζί μου. Με έβαλε να καθήσω στον κορμό ενός δένδρου που μόλις είχε κόψει, και ο ίδιος κάθησε απέναντί μου. Βρισκόμασταν μέσα στο δάσος, κοντά στο ερημητήριό του, πάνω στον λόφο που κατέληγε στις όχθες του ποταμού Σάρωφκα.

— Ο Κύριος μου απεκάλυψε, είπε ο μεγάλος στάρετς, ότι από τα παιδικά σας χρόνια επιθυμούσατε πολύ να μάθετε ποιος είναι ο σκοπός της χριστιανικής ζωής, και είχατε ρωτήσει πολλές φορές μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες.

— Πράγματι, απάντησα, από την ηλικία των δώδεκα ετών με απασχολούσε επίμονα αυτός ο λογισμός και είχα απευθυνθεί σε πολλούς πνευματικούς ανθρώπους, αλλά οι απαντήσεις τους δεν με ικανοποιούσαν.

— Μάλιστα, συνέχισε ο πατήρ Σεραφείμ. Κανείς σεν σας είχε δώσει οριστική απάντηση. Να ποιος είναι ο σκοπός της χριστιανικής ζωής, έλεγαν: Να πηγαίνεις στην εκκλησία, να προσεύχεσαι στον Θεό, να τηρείς τις εντολές Του, να κάνεις το καλό. Ορισμένοι δυσανασχετούσαν μαζί σας και σας έλεγαν ότι ασχολείστε με μία περιέργεια που δεν αρέσει στον Θεό. «Μη ζητάς πράγματα πάνω από τις δυνάμεις σου», συμπλήρωναν. Κανείς όμως δεν σας έδωσε τη σωστή απάντηση. Ορίστε λοιπόν, εγώ ο πτωχός Σεραφείμ θα σας εξηγήσω τώρα ποιος είναι πράγματι αυτός ο σκοπός: Η προσευχή, η νηστεία, η αγρυπνία και κάθε χριστιανικό έργο, όσο κι αν είναι καλό καθ᾽ εαυτό, δεν αποτελεί τον σκοπό της χριστιανικής μας ζωής, αλλά χρησιμεύει σαν μέσο για την επιτυχία του. Ο πραγματικός σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος.

Πρέπει να γνωρίζετε, αγαπητέ, πως μόνο όταν γίνεται χάριν του Χριστού ένα καλό έργο φέρνει τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Το καλό βέβαια, κι αν ακόμη δεν έχει γίνει για τον Χριστό, δεν παύει να είναι καλό. Η Γραφή λέει: «Εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν και εργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αυτώ εστι» (Πραξ. ι´ 35). Πόσο ευάρεστος είναι ο άνθρωπος που εργάζεται τη δικαιοσύνη, φαίνεται στην περίπτωση του εκατοντάρχου Κορνηλίου στην ευαγγελική ιστορία. Ο Κορνήλιος ήταν θεοφοβούμενος και πολύ ελεήμων. Σ᾽ αυτόν λοιπόν, ενώ προσευχόταν, εμφανίσθηκε άγγελος Κυρίου και του είπε: «Πέμψον εις Ιόππην και μετακάλεσαι Σίμωνα ος επικαλείται Πέτρος· ούτος ξενίζεται εν οικία Σίμωνος βυρσέως... ος παραγενόμενος λαλήσει σοι» (Πραξ. ι´ 32). Ο Πέτρος μίλησε στον Κορνήλιο για την αιώνια ζωή και πίστεψε κι αυτός και όλη η οικογένειά του.

Ο Κύριος χρησιμοποιεί όλα τα θεικά Του μέσα, για να δώσει την ευκαιρία σ᾽ ένα τέτοιον άνθρωπο, σαν αμοιβή για τα καλά του έργα, να μη στερηθεί την αιώνια μακαριότητα.

Από την ευαγγελική αυτή διήγηση συμπεραίνουμε πως ο Κύριος, όσον αφορά τα καλά έργα που δεν γίνονται γι᾽ Αυτόν, περιορίζεται στο να μας δώσει τα μέσα για να τα αξιοποιήσουμε. Και από εμάς πλέον εξαρτάται, αν θα τα αξιοποιήσουμε ή όχι. Να γιατί είπε ο Κύριος στους Εβραίους: «Ει τυφλοί ήτε, ουκ αν είχετε αμαρτίαν· νυν δε λέγετε ότι βλέπομεν· η ούν αμαρτία υμών μένει» (Ιωάν. θ´ 41). Όταν λοιπόν κάποιος αγαθοεργεί σαν τον Κορνήλιο όχι για τον Χριστό, αλλά κατόπιν πιστέψει σ᾽ Αυτόν, τότε τα καλά του έργα είναι σαν να έγιναν για τον Χριστό. Αν όμως δεν πιστέψει στον Χριστό, δεν έχει δικαίωμα να παραπονεθεί ότι τα καλά του έργα δεν καρποφόρησαν. Γιατί το καλό έργο αποβαίνει ωφέλιμο μόνο όταν γίνεται χάριν του Χριστού οπότε και στη μέλλουσα ζωή μας εξασφαλίζει το στεφάνι της δικαιοσύνης, αλλά και στην παρούσα μας γεμίζει με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Και καθώς έχει γραφεί: «Ου γαρ εκ μέτρου δίδωσιν ο Θεός το Πνεύμα» (Ιωάν. γ´ 34).

Έτσι είναι φιλόθεε. Ο σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι η απόκτησις του Πνεύματος του Θεού. Η προσευχή, η αγρυπνία, η νηστεία, η ελεημοσύνη και τα άλλα καλά έργα, που γίνονται χάριν του Χριστού, είναι μόνο μέσα για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος.

— Τι σημαίνει απόκτηση; ρώτησα τον στάρετς. Δεν μπορώ να το καταλάβω.

— Αποκτώ, σημαίνει μαζεύω, συγκεντρώνω, αποκρίθηκε εκείνος. Γνωρίζω τι σημαίνει αποκτώ χρήματα. 

- Το ίδιο ισχύει και για την απόκτηση του Πνεύματος του Θεού. Γνωρίζεις τη σημασία της λέξεως «αποκτώ» με τη κοσμική έννοια; 

- Ο σκοπός της ζωής των κοσμικών ανθρώπων είναι η απόκτησις χρημάτων, ενώ των ευγενών — εκτός από τα χρήματα — και η απόκτησις τιμών, διακρίσεων, και άλλων ανταμοιβών για τις υπηρεσίες τους στο κράτος.

- Η απόκτησις του Αγίου Πνεύματος είναι κάτι παρόμοιο, μόνο που είναι ευλογημένο και αιώνιο. Αποκτάται με τους ίδιους περίπου τρόπους, όπως το χρηματικό κεφάλαιο ή τα διάφορα αξιώματα.

Ο Θεός Λόγος, ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός, παρομοίασε τη ζωή μας με αγορά και τα έργα μας με εμπορευόμενα πράγματα και μας λέει: «Πραγματεύσασθε εν ω έρχομαι»(Λουκ. ιθ´ 13), «εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι ημέραι πονηραί εισι» (Εφεσ. ε´16). Δηλαδή, εκμεταλλευτείτε το χρόνο σας, ώστε με τα επίγεια αγαθά να αποκτήσετε τα ουράνια. Επίγεια εμπορεύματα είναι τα καλά έργα που γίνονται για τον Χριστό και μας εξασφαλίζουν τη χάρι του Αγίου Πνεύματος. Χωρίς Αυτό δεν υπάρχει σωτηρία.Το Άγιον Πνεύμα εγκαθίσταται μόνο Του στις ψυχές μας. Για να κατοικήση όμως και να συμπαραμείνη με το δικό μας πνεύμα, πρέπει προηγουμένως να αγωνισθούμε με όλες μας τις δυνάμεις για να το αποκτήσουμε. Τότε εκείνο θα προετοιμάση στην ψυχή και στο σώμα μας την κατοικία Του, σύμφωνα με τον αψευδή λόγο του Κυρίου: «Ενοικήσω εν υμίν και εμπεριπατήσω και έσομαι υμών Θεός, και υμείς έσεσθέ μοι λαός» (πρβλ. Λευιτ. κστ´ 12).

Κάθε αρετή που γίνεται για τον Χριστό μας δίνει τη χάρι του αγίου Πνεύματος. Περισσότερο όμως απ̉ όλες μας τη δίνει η προσευχή, γιατί αυτή την έχουμε πάντοτε στα χέρια μας σαν ένα εύχρηστο πνευματικό όπλο. Θα θέλατε π.χ. να πάτε στην εκκλησία, αλλά εκκλησία δεν υπάρχει ή μπορεί η ακολουθία να έχη τελειώσει. Θα θέλατε να δώσετε κάτι στον επαίτη, αλλά επαίτης δεν υπάρχει ή μπορεί να μην έχετε να του δώσετε. Θα θέλατε ίσως να φυλάξετε παρθενία, αλλά είτε η ιδιοσυγκρασία σας είτε η πίεσις των τεχνασμάτων του εχθρού εν συνδυασμώ με την αδυναμία σας δεν σας αφήνουν να αντισταθήτε και να εκπληρώσετε αυτή την επιθυμία σας. Θα θέλατε ακόμη να κάνετε και κάποια άλλη αρετή χάριν του Χριστού, αλλά δεν έχετε δυνάμεις ή δεν δίδεται η κατάλληλη ευκαιρία.

Με την προσευχή όμως δεν συμβαίνει το ίδιο. Γι᾿ αυτή υπάρχει πάντοτε και για τον καθένα η δυνατότης: για τον πλούσιο και τον πτωχό, τον ισχυρό και τον αδύνατο, τον διάσημο και τον άσημο, τον υγιή και τον ασθενή, τον δίκαιο και τον αμαρτωλό. Μεγάλη είναι η δύναμις της προσευχής. Αυτή περισσότερο απ̉ όλα μας παρέχει το Πνεύμα του Θεού, και αυτήν ευκολώτερα απ̉ όλα μπορεί καθένας να την επιτελέση. Με την προσευχή αξιωνόμαστε να συζητάμε με τον Πανάγαθο Θεό και Σωτήρα μας. Πρέπει όμως να προσευχώμαστε μόνο μέχρις ότου ο Θεός, το Πνεύμα το Άγιον μας επισκεφθή με τη χάρι Του στο μέτρο που Αυτός γνωρίζει. Και όταν Αυτός ευδοκήση να μας επισκεφθή, τότε πρέπει να σταματήσουμε την προσευχή. Γιατί να του λέμε «ελθέ και σκήνωσον εν ημίν», αφού ήδη βρίσκεται μέσα στις ψυχές μας;

— Μέχρι τώρα, μπάτουσκα, μιλήσατε μόνο για την προσευχή. Τι θα λέγατε για τις άλλες αρετές που γίνονται για τον Χριστό και την απόκτησι του Αγίου Πνεύματος;

— Τη χάρι του Αγίου Πνεύματος μπορείτε να την αποκτήσετε και με όλες τις άλλες αρετές, που γίνονται χάριν του Χριστού. Εμπορευθήτε από τις αρετές εκείνες που σας δίνουν περισσότερο κέρδος. Συγκεντρώστε κεφάλαιο από τα ευλογημένα κέρδη της θείας χάριτος και να τα καταθέσετε στο αιώνιο ταμιευτήριο, που θα σας αποφέρη τόκο σε κάθε πνευματικό ρούβλι όχι 4 ή 6%, αλλά 100%, και αναρίθμητες φορές περισσότερο.

Αν π.χ. σας δίνη περισσότερη χάρι η προσευχή και η αγρυπνία, αγρυπνείτε και προσεύχεσθε. Αν σας δίνη περισσότερη η νηστεία, νηστεύετε. Αν σας δίνη η ελεημοσύνη, δώστε ελεημοσύνη. Παρόμοια σκεφθήτε και για κάθε άλλη αρετή που γίνεται για τον Χριστό.

Έτσι να εμπορεύεσθε πνευματικά με τις αρετές. Κι αφού αποκτήσετε μ̉ αυτόν τον τρόπο τη χάρι του Αγίου Πνεύματος, να τη μοιράσετε σε όσους έχουν ανάγκη, παίρνοντας παράδειγμα από το αναμμένο κέρι. Αυτό, αν και είναι αναμμένο με γήινο φως, ανάβει και άλλα κεριά, φωτίζει και άλλα μέρη, χωρίς να λιγοστεύη το δικό του φως. Αν γίνεται έτσι με το γήινό φως, τι να πούμε τότε για το φως της χάριτος του Παναγίου Πνεύματος του Θεού;

— Mπάτουσκα, μιλάτε διαρκώς για την απόκτησι της χάριτος του Αγίου Πνεύματος σαν τον σκοπό της χριστιανικής ζωής. Πως όμως και που μπορώ να το δω; Τα καλά έργα φαίνονται. Θα μπορούσα άραγε να δω και το Άγιον Πνεύμα; Πως μπορώ να γνωρίζω, εάν το Άγιον Πνεύμα είναι μαζί μου ή όχι;— Στις ημέρες μας, αποκρίθηκε ο στάρετς, υπάρχει γενική ψυχρότης προς την αγία πίστι του Χριστού και αδιαφορία προς όσα ενεργεί η θεία Πρόνοια για να μας φέρη κοντά Του. Η ψυχρότης και η αδιαφορία αυτή μπορούμε να πούμε ότι μας απεμάκρυναν σχεδόν εντελώς από την αληθινή χριστιανική ζωή. Μας φαίνονται τώρα κάπως παράξενα τα λόγια της Γραφής, όπως π.χ. εκείνα που είπε ο προφήτης Μωϋσής για τους πρωτοπλάστους: «Ήκουσαν της φωνής Κυρίου του Θεού περιπατούντος εν τω παραδείσω...» (Γεν. γ´ 8), ή τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Κωλυθέντες υπό του Αγίου Πνεύματος λαλήσαι τον λόγον εν τη Ασία εζητήσαμεν εξελθείν εις Μακεδονίαν, συμβιβάζοντες ότι προσκέκληται ημάς ο Κύριος ευαγγελίσασθαι αυτούς » (Πραξ. ιστ´ 7-10).

Συχνά αναφέρεται η εμφάνισις του Θεού στους ανθρώπους και σε άλλα μέρη της Αγίας Γραφής. Αυτός είναι ο λόγος που μερικοί υποστηρίζουν και λένε: «Τα χωρία αυτά είναι ακατανόητα. Πως μπορούν οι άνθρωποι με τα ίδια τους τα μάτια να δούν τον Θεό;» Τίποτε όμως ακατανόητο δεν υπάρχει εδώ. Η δυσκολία προέρχεται από το ότι απομακρυνθήκαμε από την απλότητα της πρωταρχικής χριστιανικής γνώσεως, και με την πρόφασι της επιστημονικής γνώσεως μπήκαμε σε τέτοιο σκοτάδι αγνοίας, ώστε μας φαίνονται ακατανόητα εκείνα που για τους παλαιούς ήσαν τόσο κατανοητά. Και στις καθημερινές ακόμη συζητήσεις τους η έννοια της εμφανίσεως του Θεού δεν ήταν γι̉ αυτούς κάτι παράξενο. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έβλεπαν τον Θεό και τη χάρι του Αγίου Του Πνεύματος στον ύπνο και στους ρεμβασμούς τους ούτε σε μία φανταστική και αρρωστημένη έκστασι, αλλά φανερά και αληθινά.

Σήμερα δυστυχώς γίναμε πολύ αδιάφοροι για τη σωτηρία μας, με αποτέλεσμα να δίνουμε λανθασμένη ερμηνεία σε πολλά αγιογραφικά χωρία. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν ζητάμε τη χάρι του Θεού, δεν της επιτρέπουμε εξ αιτίας του εγωισμού να κατοικήση στην ψυχή μας. Αυτός είναι ο λόγος που δεν έχουμε τον πραγματικό φωτισμό. Ο Κύριος στέλνει τον φωτισμό Του μόνο στις καρδιές που με όλη τους τη δύναμι καρτερούν και διψούν την αλήθεια.

Τη χάρι του Αγίου Πνεύματος λαμβάνουν όλοι οι χριστιανοί στο μυστήριο του αγίου χρίσματος, όταν σφραγίζωνται στα κυριώτερα μέλη του σώματος, καθώς ορίζει η αγία μας εκκλησία, ο αιώνιος φύλακας αυτής της χάριτος.

Στο μυστήριο του αγίου χρίσματος αναφέρεται: «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου». Εμείς οι χοικοί, φιλόθεε, βάζουμε τη σφραγίδα μας σε σκεύη που κρύβουν κάτι πολύτιμο. Τι πολυτιμότερο όμως υπάρχει από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος που μας δίνονται άνωθεν κατά το μυστήριο του αγίου βαπτίσματος;

Αν δεν αμαρτάναμε ποτέ μετά τη βάπτισί μας, θα παραμέναμε αιωνίως άγιοι, άσπιλοι, απηλλαγμένοι από κάθε σωματικό και ψυχικό μολυσμό και ευάρεστοι στον Θεό. Δυστυχώς όμως αυξανόμενοι στην ηλικία δεν αυξανόμεθα και στη σοφία όπως ο Ιησούς Χριστός. Αντιθέτως σιγά‑σιγά διαφθειρόμεθα, χάνουμε τη θεία χάρι και αμαρτάνουμε με ποικίλες και βαρειές αμαρτίες.

Αν παρακινηθή κάποιος από τη σοφία του Θεού και αποφασίση να αφιερώση τη ζωή του σ̉ Αυτόν, πρέπει να μετανοήση ειλικρινά για όλες τις αμαρτίες του και να επιδοθή στις αντίθετες αρετές. Με την εξάσκησι των αρετών αυτών θα αποκτήση το Άγιον Πνεύμα, το οποίο ενεργεί μέσα μας και θεμελιώνει τη βασιλεία του Θεού.

Η χάρις του Αγίου Πνεύματος, που δίδεται κατά το άγιο βάπτισμα εις το όνομα της Αγίας Τριάδος, λάμπει στην καρδιά μας σαν ανέσπερο φως του Χριστού. Λάμπει παρ̉ όλες τις αμαρτωλές μας πτώσεις, παρ̉ όλο το σκοτάδι που περιβάλλει την ψυχή μας. Το Άγιον Πνεύμα, όταν ο αμαρτωλός ακολουθήση τον δρόμο της μετανοίας, εξαλείφει εντελώς και τα ίχνη ακόμη των αμαρτιών του και ενδύει τον πρώην ένοχο πάλι με την άφθαρτη στολή, την υφασμένη με τη χάρι Του, για την απόκτηση της οποίας—σαν σκοπό της χριστιανικής ζωής—σού μιλώ τόση ώρα.

Όπως είπαμε προηγουμένως, η χάρις του Αγίου Πνεύματος είναι φως που φωτίζει τον άνθρωπο.

Ο Κύριος συχνά φανέρωνε ενώπιον πολλών μαρτύρων την ενέργεια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος σ̉ εκείνους τους ανθρώπους που είχε αγιάσει και φωτίσει. Θυμήσου τον Μωϋσή μετά τη συζήτησι που είχε στο Σινά με το Θεό. Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να τον αντικρύσουν, γιατί ακτινοβολούσε με ένα ασυνήθιστο φως που τον περιέβαλλε. Αναγκαζόταν λοιπόν να εμφανίζεται στους Ισραηλίτες με το πρόσωπο καλυμμένο.

Θυμήσου ακόμη τη θεία Μεταμόρφωσι του Σωτήρος στο όρος Θαβώρ. «Και τα ιμάτια αυτού εγένοντο στίλβοντα, λευκά λίαν ως χιών» (Μαρκ. θ´ 3), και «ακούσαντες οι μαθηταί έπεσον επί πρόσωπον αυτών και εφοβήθησαν σφόδρα» (Ματθ. ιζ´ 6). Όταν εμφανίσθηκαν κοντά στον Κύριο ο Μωϋσής και ο Ηλίας, «επεσκίασεν αυτούς νεφέλη φωτεινή». Η χάρις λοιπόν του Αγίου Πνεύματος φανερώνεται με ένα ανέκφραστο φως.

— Πως είναι δυνατόν, ρώτησα τον μπάτουσκα, να καταλάβω ότι βρίσκομαι στη χάρι του Αγίου Πνεύματος;— Είναι κάτι πολύ απλό, μου απήντησε. Ο Κύριος λέει ότι όλα είναι απλά σ̉ εκείνους που αποκτούν τη γνώσι. Οι Απόστολοι είχαν αυτή τη γνώσι, γι᾿ αυτό πάντοτε καταλάβαιναν αν βρισκόταν το Πνεύμα του Θεού μαζί τους ή όχι. Ποτισμένοι λοιπόν με τη γνώσι και βλέποντας την παρουσία του Αγίου Πνεύματος μέσα τους, έλεγαν με βεβαιότητα ότι το έργο τους είναι άγιο και κατά πάντα ευάρεστο στον Θεό. Έτσι εξηγείται γιατί έγραφαν στις επιστολές τους: «Έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν» (Πραξ. ιε´ 28), και μόνο με αυτές τις προϋποθέσεις συνιστούσαν τις επιστολές τους σαν αδιάψευστη αλήθεια για την ωφέλεια όλων των πιστών. Οι άγιοι Απόστολοι ένοιωθαν αισθητά μέσα τους την παρουσία του Πνεύματος του Θεού. Βλέπεις λοιπόν, αγαπητέ, ότι το πράγμα είναι απλό;

— Παρ̉ όλα ταύτα δεν καταλαβαίνω πως μπορώ να είμαι απολύτως βέβαιος ότι βρίσκομαι στη χάρι του Αγίου Πνεύματος. Πως μπορώ να αντιλαμβάνωμαι την πραγματική Του επιφοίτησι;

— Σας είπα ήδη, φιλόθεε, ότι είναι κάτι πολύ απλό και σας διηγήθηκα λεπτομερώς πως οι άνθρωποι βρίσκονται εν Πνεύματι Αγίω και πως πρέπει να καταλαβαίνουμε την παρουσία Του μέσα μας. Τι άλλο θέλεις λοιπόν;

— Θέλω να το κατανοήσω αυτό πολύ καλά, απήντησα.

Τότε ο πατήρ Σεραφείμ με έπιασε δυνατά από τους ώμους και μου είπε:

— Τώρα βρισκόμαστε και οι δύο μέσα στο Άγιον Πνεύμα. Γιατί δεν με κοιτάς;

— Δεν μπορώ να κοιτάξω, γιατί από τα μάτια σας βγαίνουν λάμψεις. Το πρόσωπό σας έγινε λαμπρότερο από τον ήλιο και τα μάτια μου πονούν.

— Μην ταράζεσαι. Είσαι τώρα κι εσύ φωτεινός σαν κι εμένα. Βρίσκεσαι κι εσύ στην πληρότητα του θείου Πνεύματος, διαφορετικά δεν θα μπορούσες να με δης σ̉ αυτή την κατάστασι.

Και σκύβοντας αργά μου είπε στο αυτί:— Ευχαρίστησε τον Θεό για το ανέκφραστο σ̉̉ εσένα έλεός Του. Θα πρόσεξες ότι ούτε καν σταυροκοπήθηκα, παρά μόνο προσευχήθηκα νοερά με την καρδιά μου και είπα: «Κύριε, αξίωσέ τον να δη φανερά και με τα σωματικά του μάτια την επιφοίτησι του Πνεύματος Σου, με την οποία αξιώνεις τους δούλους Σου, όταν ευδοκήσης να τους φανερωθής με το φως της μεγαλοπρεπούς δόξης Σου».Και να, αγαπητέ ο Κύριος ικανοποίησε αμέσως την ταπεινή παράκλησι του πτωχού Σεραφείμ. Πως να μην τον ευγνωμονούμε και οι δύο για την ανέκφραστη δωρεά Του! Με τη μορφή αυτή σπανίως φανερώνει ο Κύριος το έλεος Του και στους μεγάλους ακόμη ερημίτες. Αυτή η θεία χάρις σαν φιλόστοργη μητέρα ευδόκησε να παρηγορήση τη συντετριμμένη καρδιά σου ύστερα από τη μεσιτεία της ίδιας της Μητέρας του Θεού. Γιατί όμως, αγαπητέ μου, δεν με κοιτάς στα μάτια; Κοίταξέ με χωρίς να φοβάσαι. Ο Κύριος είναι μαζί μας!

Ύστερα από τα λόγια αυτά έρριξα μία ματιά στο πρόσωπό του και με κατέλαβε ακόμη μεγαλύτερο δέος. Φαντάσου πως συζητάς με κάποιον το μεσημέρι, εκτεθειμένος στις πιο καυτερές ακτίνες του ήλιου, και τον κοιτάζεις στο πρόσωπο. Βλέπεις τα χείλη του να κινούνται, βλέπεις την αλλοιωμένη έκφρασι των ματιών του, ακούς τη φωνή του, αισθάνεσαι ότι κάποιος σε κρατά από τους ώμους, αλλά δεν βλέπεις ούτε τα χέρια ούτε το σχήμα του, μα ούτε τον ίδιο τον εαυτό σου. Βλέπεις μόνο ένα εκτυφλωτικό φως, που ξεχύνεται μερικά βήματα τριγύρω και χαρίζει τη λάμψι του στο πέπλο του χιονιού που καλύπτει το ξέφωτο, και στις νιφάδες που πέφτουν πάνω σ̉ εμένα και στον μεγάλο στάρετς. Είναι αδύνατον να φαντασθή κανείς εκείνη την κατάστασι, στην οποία βρισκόμουν τότε!

— Τι αισθάνεσαι τώρα; με ρώτησε ο πατήρ Σεραφείμ.

— Πολύ ευχάριστα!

— Πες μου συγκεκριμένα τι νοιώθεις.

— Nοιώθω τέτοια γαλήνη και ειρήνη στην ψυχή μου που με κανένα λόγο δεν μπορώ να την εκφράσω.— Αυτό, φιλόθεε, είναι εκείνη η ειρήνη για την οποία έκανε λόγο ο Κύριος στους μαθητάς Του: «Ειρήνη την εμήν δίδωμι υμίν∙ ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν» (Ιωάν. ιδ´ 27). «Ότι δε εκ του κόσμου ουκ εστέ, αλλ̉ εγώ εξελεξάμην υμάς εκ του κόσμου, διά τούτο μισεί υμάς ο κόσμος» (Ιωάν. ιε´ 19). «Αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (Ιωάν. ιστ´ 33). Σ᾿ αυτούς τους ανθρώπους που είναι μισητοί στον κόσμο, αλλά εκλεκτοί από τον Χριστό, δίνει ο Κύριος αυτή την ειρήνη που νοιώθεις τώρα εσύ μέσα σου. Αυτή είναι «η ειρήνη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νούν» (Φιλ. δ´ 7) σύμφωνα με τον λόγο του Αποστόλου. Τι άλλο ασθάνεσαι;

— Ασυνήθιστη χαρά σ᾿ όλη την καρδιά μου.

— Όταν το Πνεύμα του Θεού, συνέχισε ο μπάτουσκα, κατέρχεται στον άνθρωπο και τον περιβάλλη με την πληρότητα της ενεργείας Του, τότε η ψυχή του ανθρώπου γεμίζει με μία ανέκφραστη χαρά, γιατί το Άγιον Πνεύμα κάνει τα πάντα χαροποιά, όπου κι αν εγγίση. Αυτή είναι η χαρά, για την οποία ο Κύριος λέει στο Ευαγγέλιο: «Η γυνή όταν τίκτη, λύπην έχει, ότι ήλθεν η ώρα αυτής· όταν δε γεννήση το παιδίον, ουκέτι μνημονεύει της θλίψεως διά την χαράν ότι εγεννήθη άνθρωπος εις τον κόσμον. Και υμείς ούν λύπην μεν νυν έχετε· πάλιν δε όψομαι υμάς και χαρήσεται υμών η καρδία, και την χαράν υμών ουδείς αίρει αφ᾿ υμών» (Ιωάν. ιστ´ 21- 22). Μα όσο και αν είναι παρήγορη η χαρά αυτή, που τώρα νοιώθεις στην καρδιά σου, δεν είναι τίποτε συγκριτικά μ᾿ εκείνη, την οποία ετοίμασε ο Κύριος «τοις αγαπώσιν αυτόν», μαζί με όλα εκείνα «α οφθαλμός ουκ είδε και ούς ουκ ήκουσε και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη» (Α´ Κορινθ. β´ 9). Τώρα σ᾿ εμάς δίδεται η πρόγευσις αυτής της χαράς. Κι αν τώρα νοιώθουμε τόση γλυκύτητα και ευφροσύνη στην καρδιά μας, τι θα πούμε τότε για τη χαρά εκείνη, που έχει ετοιμασθή στον ουρανό γι᾿ αυτούς που κοπιάζουν εδώ στη γη; Αλλά κι εσύ, αγαπητέ μου, αρκετά υπέφερες στη ζωή σου. Κοίταξε όμως τώρα με ποια χαρά σε παρηγορεί ο Κύριος στην παρούσα ακόμη ζωή! Τι άλλο νοιώθεις;

— Ασυνήθιστη θερμότητα, απήντησα.— Μα πως αγαπητέ μου; Είμαστε καθισμένοι χειμώνα καιρό στην αυλή του κελλιού μέσα στο δάσος, πατάμε στο χιόνι, από τον ουρανό συνεχίζουν να πέφτουν νιφάδες και μας έχουν σκεπάσει πάνω από ένα βερσόκ. [Ένα βερσόκ=4,4 εκατοστά.] Τι θερμότητα μπορεί να αισθάνεσαι;

— Αισθάνομαι τέτοια θερμότητα, σαν κι εκείνη που δημιουργείται μέσα σ᾿ ένα λουτρό, όταν ρίξουν νερό στην πέτσκα κι αρχίση να βγαίνη σαν στύλος ο ατμός.

— Μήπως αισθάνεσαι και τη μυρωδιά του; ρώτησε ο στάρετς.

— Όχι, απήντησα. Επάνω στη γη δεν υπάρχει παρόμοια ευωδία. Όταν ακόμη ζούσε η μητέρα μου, επειδή μου άρεσε ο χορός και πήγαινα στις χοροεσπερίδες, με ράντιζε με αρώματα, τα οποία αγόραζε από τα καλύτερα καταστήματα μόδας της πόλεως Καζάν. Αλλά κι εκείνα δεν ανέδιδαν τέτοια ευωδία.

— Το γνωρίζω. Είναι έτσι, όπως ακριβώς το λες. Σε ρώτησα όμως επίτηδες για να δω αν αισθάνεσαι κι εσύ το ίδιο. Πράγματι. Η πιο ευχάριστη ευωδία πάνω στη γη δεν μπορεί να συγκριθή μ᾿ αυτή που νοιώθουμε τώρα, γιατί μας πλημμυρίζει η ευωδία του Αγίου Πνεύματος του Θεού. Ποια επίγεια ευωδία μπορεί να συγκριθή μ᾿ αυτή;

Μου είπες ότι γύρω μας υπάρχει θερμότης όπως και στο λουτρό. Κοίταξε όμως! Το χιόνι επάνω μας δεν έχει λειώσει, ενώ από το ουρανό εξακολουθεί να πέφτη. Αυτό σημαίνει ότι η θερμότης δεν βρίσκεται στον αέρα, αλλά μέσα μας. Είναι εκείνη η θερμότης, για την οποία μας προτρέπει το Άγιον Πνεύμα να αναφωνούμε προς τον Κύριο: «Με τη θερμότητα του Πνεύματός Σου του Αγίου θέρμανέ με»!

Μ᾿ αυτή θερμαίνονταν οι ερημίτες, άνδρες και γυναίκες, και αψηφούσαν την παγωνιά του χειμώνος. Ένοιωθαν σαν να ήσαν ντυμένοι με ζεστές γούνες. Αυτό συμβαίνει τώρα και σ᾿ εμάς, γιατί μέσα μας αναπαύεται η θεία χάρις, καθώς είπε ο Κύριος: «Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστι» (Λουκ. ιζ´ 21). Λέγοντας εδώ βασιλεία, υπονοεί ο Κύριος τη χάρι του Αγίου Πνεύματος.

Να λοιπόν! Αυτή η βασιλεία του Θεού βρίσκεται τώρα μέσα μας και μας φωτίζει εξωτερικά, μας θερμαίνει και γεμίζει με κάθε είδους ευωδία τον αέρα που μας περιβάλλει. Επίσης ευφραίνει τις αισθήσεις μας με την ουράνια ευφροσύνη και γεμίζει την καρδιά μας με ανέκφραστη χαρά. Για την κατάσταση, στην οποία βρισκόμαστε τώρα, ο Απόστολος λέει: «Η βασιλεία του Θεού ου γαρ εστιν βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω» (Ρωμ. ιδ´ 17). Η πίστις μας συνίσταται «ουκ εν πειθοίς ανθρωπίνης σοφίας λόγοις, αλλ᾿ εν αποδείξει Πνεύματος και δυνάμεως» (Α´ Κορινθ. β´ 4).

Σ᾿ αυτήν ακριβώς την κατάστασι βρισκόμαστε τώρα κι εμείς. Γι᾿ αυτή κυρίως ο Χριστός είπε:« Εισί τινες των ώδε εστηκότων, οίτινες ου μη γεύσωνται θανάτου έως αν ίδωσι την βασιλείαν του Θεού εληλυθυίαν εν δυνάμει» (Μαρκ. θ´ 1).

Να λοιπόν, αγαπητέ μου, κοίταξε τι ανέκφραστη χαρά μας αξίωσε να δοκιμάσουμε τώρα ο Κύριος! Να τι σημαίνει να βρισκώμαστε στην πληρότητα του Αγίου Πνεύματος. Ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος γράφει κάπου το εξής: «Βρισκόμουν ο ίδιος στην πληρότητα του Αγίου Πνεύματος». Με αυτή την πληρότητα του Αγίου Πνεύματος υπερπλήρωσε τώρα ο Κύριος κι εμάς τους πτωχούς. Νομίζω λοιπόν πως δεν υπάρχει πλέον λόγος να ρωτάς περισσότερα για το πως βρίσκονται οι άνθρωποι στη χάρι του Αγίου Πνεύματος! Θα θυμάσαι άραγε το ανέκφραστο έλεος του Θεού που φανερώθηκε σήμερα σ᾿ εμάς;

— Δεν γνωρίζω, μπάτουσκα, αν θα με αξιώση ο Θεός να το θυμάμαι τόσο ζωντανά και καθαρά, όπως το αισθάνομαι τώρα.

— Εγώ νομίζω, παρετήρησε ο στάρετς, ότι ο Κύριος θα σε βοηθήση να συγκρατήσης για πάντα αυτή τη φανέρωσι στη μνήμη σου.

Διαφορετικά, δεν θα απαντούσε η αγαθότης Του τόσο αστραπιαία στην ταπεινή παράκλησι του πτωχού Σεραφείμ. Πολύ περισσότερο, γιατί η γνώσις αυτή δεν δόθηκε σ᾿ εσένα μόνο για τον εαυτό σου, αλλά και για όλο τον κόσμο, ώστε κι εσύ να στερεωθής στον δρόμο του Θεού, και τους άλλους να ωφελήσης.Όσον αφορά το γεγονός ότι εγώ είμαι μοναχός, ενώ εσύ λαικός, αυτό δεν πρέπει να το σκέπτεσαι. Ο Θεός ζητά ορθή πίστι σ᾿ Αυτόν και στον μονογενή Του Υιό. Και τότε προσφέρει από τον ουρανό πλούσια τη χάρι του Αγίου Πνεύματος. Ο Κύριος ζητά μία καρδιά γεμάτη αγάπη για τον Θεό και τον πλησίον. Αυτή είναι ο τόπος, στον οποίον Εκείνος αναπαύεται και εμφανίζεται με την πληρότητα της επουρανίου δόξης Του.

«Υιέ, δος μοι σην καρδίαν» (Παροιμ. κγ´ 26), μας λέει ο Κύριος, κι Εκείνος υπόσχεται να μας δώση το κάθε τι. Ζητά την καρδιά μας ο Κύριος, γιατί μέσα σ᾿ αυτή θέλει να εγκαθιδρύση τη βασιλεία Του. «Εγγύς Κύριος πάσι τοις επικαλουμένοις αυτόν, πάσι τοις επικαλουμένοις αυτόν εν αληθεία» (Ψαλμ. ρμδ´ 18).

Ο Κύριος εισακούει εξ ίσου τον μοναχό και τον λαικό, αρκεί να είναι και οι δύο ορθόδοξοι, να αγαπούν τον Θεό από τα βάθη της ψυχής τους και να έχουν πίστι σ᾿ Αυτόν, έστω σαν τον κόκκο του σιναπιού. Αν συμβαίνουν αυτά, τότε και οι δύο θα μετακινήσουν όρη. «Διώξεται εις χιλίους και δύο μετακινήσουσι μυριάδας» (Δευτερ. λβ´ 30).

Ο ίδιος ο Κύριος λέει: «Πάντα δυνατά τω πιστεύοντι» (Μαρκ. θ´ 23), ενώ ο απόστολος Παύλος αναφωνεί: «Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντί με Χριστώ» (Φιλιπ. δ´ 12). Ο Κύριος λέει για όσους πιστεύουν σ᾿ Αυτόν: «Ο πιστεύων εις εμέ, τα έργα α εγώ ποιώ κακείνος ποιήσει, και μείζονα τούτων ποιήσει» (Ιωάν. ιδ´ 12). Έως άρτι ουκ ητήσατε ουδέν εν τω ονόματί μου· αιτείτε και λήψεσθε, ίνα η χαρά υμών η πεπληρωμένη» (Ιωάν. ιστ´ 24).

Όσα λοιπόν, φιλόθεε, ζητήσης από τον Κύριο, όλα θα τα λάβης, αρκεί μόνο αυτό που θα ζητήσης να είναι για τη δόξα του Θεού ή για την ωφέλεια του πλησίον, γιατί και την ωφέλεια προς τον πλησίον ο Θεός προς δόξαν Του τη δέχεται. Γι᾿ αυτό και λέει: «Εφ᾿ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε´ 40). Μην αμφιβάλλης καθόλου για το αν ο Κύριος θα εκπληρώση τα αιτήματά σου, αρκεί, όπως είπαμε, να γίνωνται προς δόξαν Θεού και ωφέλεια του πλησίον.Αλλά και αν ακόμη ζητήσης κάτι για προσωπική σου ανάγκη ή ωφέλεια, πολύ σύντομα και πρόθυμα θα σού το στείλη ο Κύριος, αρκεί να σού είναι απολύτως αναγκαίο. Γιατί ο Κύριος αγαπά όσους τον αγαπούν και είναι αγαθός σε όλους. «Θέλημα των φοβουμένων αυτόν ποιήσει και της δεήσεως αυτών εισακούσεται» (Ψαλμ. ρμδ´ 19).