Παυλίδης Γεώργιος ((†) Μητροπολίτης Νικαίας)
«Εἰργάσατο ἐν αὐτοῖς καὶ ἐποίησεν ἄλλα πέντε τάλαντα»
Γεμάτη ἀπὸ ὑψηλὰ νοήματα καὶ διδάγματα εἶναι ἡ σημερινὴ παραβολή, ποὺ ἠκούσθη εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας.
Μᾶς παρουσίασεν ὁ Κύριος μὲ μίαν ὡραιοτάτην πλοκὴν ἕναν ἄρχοντα (Βασιλέα κατὰ τὸ Εὐαγ. Λουκᾶν), ὁ ὁποῖος, προκειμένου νὰ ἀναχωρήσῃ διὰ μακρυνὸν ταξίδιον, ἐκάλεσε τοὺς δούλους του καὶ τοὺς ἐνεπιστεύθη ἀπὸ ἕνα σοβαρὸν χρηματικὸν ποσόν.
Εἰς τὸν ἕνα ἔδωσε πέντε τάλαντα, εἰς τὸν δεύτερον δύο καὶ εἰς τὸν τρίτον ἕν. Τοὺς ἔδωσεν ἐντολὴν νὰ τὰ ἐκμεταλλευθοῦν καταλλήλως καί, ἐν συνεχείᾳ ἀνεχώρησε.
Μετὰ χρονικὸν διάστημα ὁ Βασιλεὺς αὐτὸς ἐπέστρεψεν. Ἐκάλεσε τοὺς δούλους του καὶ ἐζήτησε νὰ τοῦ δώσουν λογαρισμόν. Παρουσιάσθησαν καὶ οἱ τρεῖς. Ὁ πρῶτος εἶχε διπλασιάσει τὰ τάλαντα· τὰ πέντε τὰ ἔκαμε δέκα. Ὁ δεύτερος ἐπίσης· τὰ δύο τὰ ἔκαμε τέσσαρα.
Ἱκανοποιήθη ὁ βασιλεύς. Τοὺς συνεχάρη καὶ τοὺς ὑπεσχέθη μεγάλην ἀμοιβήν.
Ὁ τρίτος ὅμως δοῦλος δὲν ἐκαμε τίποτε. Ἔθαψεν ἀπὸ ὀκνηρίαν τὸ τάλαντον εἰς τὴν γῆν καὶ ἐπερίμενε.
Τώρα ποὺ ἐπέστρεψεν ὁ Κύριός του τὸ ἐξέθαψε καὶ παρέδωσεν, ὅπως τὸ ἐπῆρε, Ὠργίσθη ὁ Ἄρχων.
-«Δοῦλε πονηρέ, τοῦ εἶπε. Ἀπεδείχθης ὀκνηρὸς καὶ ἀνάξιος τῆς ἐμπιστοσύνης μου. Δὲν ἔχεις μέρος μαζί μου. Θὰ τιμωρηθῇς αὐστηρὰ δι’ αὐτὸ, ποὺ ἔκαμες. Ἡ θέσις σου εἶναι εἰς τὸ σκότος τὸ φοβερὸν καὶ αἰώνιον». Πήγαινε, φύγε «ἀχρεῖε καὶ ἀνάξιε δοῦλε..». Εὐλογημένη ἡ κατάστασις τῶν δύο πρώτων. Τρομερὰ ἡ θέσις τοῦ τρίτου.
Ὁ Βασιλεὺς τῆς παραβολῆς,ἀγαπητέ μου τὸ γνωρίζομεν, εἶναι ὁ αἰώνιος Θεός. Καὶ οἱ δοῦλοι, ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι. Ποῖα ὅμως νὰ εἶναι τὰ τάλαντα, ποὺ προσφέρει ὁ Θεός; Καὶ πῶς τὰ χρησιμοποιοῦν οἱ ἄνθρωποι;
Ἰδοὺ δύο σοβαρὰ ἐρωτήματα, ἐπὶ τῶν ὁποίων χρήσιμον θὰ εἶναι νὰ χαραχθοῦν μερικαὶ ἀπόψεις.
Α΄ Ποῖα τὰ τάλαντα.
Τάλαντα εἶναι τὰ διάφορα προσόντα καὶ χαρίσματα καὶ δωρεαὶ ποὺ λαμβάνουν οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τὸν Θεόν. Πάσης μορφῆς. Διαφόρου ποιότητος καὶ ποσότητος. Ὁ ἕνας παίρνει πολλά. Ὁ ἄλλος ὀλιγώτερα. Αὐτὸς μὲν πνευματικὰ καὶ ψυχικά, ἐκεῖνος πάλιν ὑλικά.
Τάλαντον εἶναι ὁ πλοῦτος, τὸ ἀξίωμα, ἐκκλησιαστικὸν ἤ πολιτικόν, ἡ κοινωνικὴ θέσις, αἱ ποικίλια πνευματικαὶ καὶ ψυχικαὶ ἱκανότητες, ἡ χάρις τοῦ λόγου, ἡ ἐπιστημονικὴ ἰδιοφυΐα, ἡ συγγραφικὴ δεξιοτεχνία, ἡ πάσις φύσεως τέχνη, ἡ ὑγεία, ἡ νεότης, ἡ μελωδικὴ φωνή, ἡ ἑλκυστικὴ ἐμφάνισις μὲ τοὺς ὡραίους καὶ γλυκεῖς τρόπους.
Εἴπαμε. Δὲν ἔχουν ὅλοι τὰ ἴδια χαρίσματα. Τὸ σπουδαῖον πάντως εἶναι, ὅτι κανεὶς δὲν μένει χωρὶς τάλαντον.
Ἕνα. Ἔστω. Ἔχει πάντως. Καὶ τίποτε ἄλλον νὰ μὴν εἶχε, ἔχει τὴν ψυχήν, τὴν ἀθάνατον καὶ ἀτίμητον.
Μᾶς δίδει, λοιπόν, τὰ τάλαντα ὁ Θεός, διὰ νὰ τὰ καλλιεργήσωμεν εἰς αὐτὴν τὴν ζωήν. Νὰ τὰ χρησιμοποιήσωμεν διὰ τὴν ἰδικήν μας πρόοδον καὶ διὰ τὸ καλὸ τῶν ἄλλων. Ὑπάρχει ὅμως ὁ κίνδυνος νὰ μὴ γίνῃ καλὴ χρῆσις.
Ἡ παραβολὴ μᾶς τὸ εἶπε αὐτό. Οἱ δύο δοῦλοι μόνον ἦσαν καλοί. Ὁ τρίτος ἀπεδείχθη «ἀρχρεῖος». Ἡ χρησιμοποίησις τῶν ταλάντων ὑπῆρξε διάφορος.
Β΄ Ἡ χρησιμοποίησις τῶν ταλάντων.
1.Οἱ σημερινοὶ «ἀγαθοὶ δοῦλοι».
Τέτοιοι ὑπάρχουν καὶ σήμερον. Μόνον ποὺ εἶναι, ἀτυχῶς οἱ ὁλιγώτεροι. Ὑπάρχουν ὅμως. Τὸ χρῆμά των προσφέρεται διὰ νὰ βοηθηθοῦν οἱ δυστυχεῖς. Τὸ ἀξίωμά των τὸ θέτουν εἰς τὴν ὑπηρεσίαν τοῦ καλοῦ. Γίνονται παράγοντες δημιουργικοὶ καὶ ὠφέλιμοι. Τὴν κοινωνικὴν των θέσιν τὴν χρησιμοποιοῦν, διὰ νὰ διευκολύνουν τοὺς ἀδυνάτους.
Τὰ ψυχικὰ των χαρίσματα ἐξυπηρετοῦν τὸ σύνολον. Ἡ δύναμις καὶ ἡ χάρις τοῦ λόγου των γίνεται μέσον, διὰ νὰ διαφωτισθοῦν οἱ πλανεμένοι, νὰ συνετισθοῦν οἱ ἀσύνετοι, νὰ πεισθοῦν οἱ δύστροποι, νὰ πιστεύσουν οἱ ἄπιστοι. Ἡ ἐπιστήμη των, διὰ νὰ πολλαπλασιασθοῦν αἱ ἐφευρέσεις, ποὺ θὰ ἐξυπηρετήσουν τὴν κοινωνίαν. Ἡ ὑγεία των γίνεται ὄργανον ἐκδηλώσεων κοινωνικῶν. Ἡ νεόητης των πρωτοστατεῖ εἰς ἔργα ἀγάπης καὶ πολιτισμοῦ.
Πόσον εὐχαριστεῖται ἡ ψυχή μας, ὅταν συναντῶμεν καλοὺς διαχειριστὰς τῶν θείων αὐτῶν χαρισμάτων! Τοὺς ζηλεύομεν. Τοὺ μακαρίζομεν....
Εὐτυχισμένη ἡ κοινωνία, ὅταν ἔχῃ τέτοια στολίδια...
2.Οἱ σημερινοὶ «πονηροὶ δοῦλοι».
Τί κρῖμα ὅμως! Οἱ πονηροὶ πλεονάζουν σήμερον. Πλεονάζουν οἱ δοῦλοι, ποὺ θάπτουν τὸ χάρισμα. Ποὺ τὸ χώνουν μέσα σεἰς τὸ χῶμα καὶ τὴν λάσπην. Ποὺ τὸ ἀφήνουν ἄλλοτε εἰς ἀχρηστίαν ἤ ποὺ τὸ χρησιμοποιοῦν διὰ τὸ κακόν. Καὶ νά! Πόσο χρῆμα ἐξοδεύεται διὰ τὴν ἁμαρτίαν! Πόσα δάκρυα θὰ μποροῦσαν νὰ στειρέψουν, πόσοι πόνοι ἀπὸ στέρησιν θὰ ἦτον δυνατὸν νὰ λιγοστέψουν!
Πόσα ἀξιώματα χρησιμοποιοῦνται, διὰ νὰ καταδυναστεύωνται οἱ ἀδύνατοι, διὰ νὰ στήνωνται παγῖδες εἰς ἀθώας ψυχάς, διὰ νὰ διαπράττωνται φοβερὰ ἐγκλήματα, διὰ νὰ κυριαρχοῦν ἄνθρωποι ἀνάξιοι καὶ βρωμεροί!
Πόσαι ἱκανόητητες λογοτεχνικαὶ δὲν τίθενται εἰς τὴν διάθεσιν τοῦ διαβόλου, διὰ νὰ παρασυρθοῦν νεαραὶ ὑπάρξεις εἰς τὸν κακὸν δρόμον, διὰ νὰ κλονισθῇ ἡ πίστις των εἰς τὸν Θεὸν καὶ τὰς ἀρχὰς τῆς Ἐκκλησίας μας, διὰ νὰ διαδίδωνται καταστρεπτικαὶ ἀντορθόδοξοι καὶ ἀντίθετοι προαπαγάνδαι, διὰ νὰ ἁπλώνεται ἐλεύθερα τὸ δηλητήριον τῆς διαφθορᾶς καὶ τῆς αἰσχύνης.
Πόσα θεάματα ἐκρηκτικά, πόσα τραγούδια ἐκφυλιστικά, πόσα βιβία ἐμπρηστικά, πόσα περιοδικά καὶ φυλλάδια ἀνήθικα, ὅλα καρπὸς τοῦ ἀνρθωπίνου νοῦ, δὲν εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς κακῆς χρήσεως τῶν δωρεηθέντων ὑπὸ τοῦ Θεοῦς εἰς ἡμᾶς ταλάντων!
Καὶ χάνονται ἔτσι ἀθάνατες ὑπάρξεις καὶ δηλητηριάζονται αἰωνίως ψυχές, διὰ τὶς ὁποῖες ἐχρειάσθη νὰ ὑψωθῇ ὁ Θεὸς ἐπανω εἰς τὸν Σταυρὸν....
Καί, τὸ κυριώτερον, κλονίζονται τὰ θεμέλια τῆς κοινωνίας καὶ αὐξάνουν τὰ καθημερινὰ δράματα καὶ ὁδηγεῖται ὁ κόσμος εἰς τὸν κρημνὸν καὶ γεμίζει ἡ γῆ ἀπὸ δάκρυα καὶ αἵματα καὶ θρήνους...
Κρῖμα! Χίλιες φορὲς κρῖμα!
Γ΄ Καὶ τώρα;
Ἡ φοβερὴ τιμωρία, ἀγαπητὲ ἀναγνῶστα, τοῦ «πονηροῦ δούλου» θὰ πρέπει νὰ μᾶς βάλῃ σὲ σκέψεις σοβαρές. Ὁ Θεὸς δίδει τὰς δωρεάς Του, ἀλλὰ ταὐτοχρόνως καὶ χρεώνει.... Καὶ περιμένει τὴν καρποφορίαν, ἤ διὰ νὰ ἀμείψῃ μὲ γενναιοδωρίαν, ὅπως ἤμειψε μέχρι σήμερον τόσους ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ μάρτυρας τοῦ καθήκοντος, ἤ διὰ νὰ ἐπιβάλῃ τὰς τρομερὰς Του κυρώσεις.
Ἐχρεώθην καὶ ἐγὼ μὲ ὡρισμένα τάλαντα.
Ἐχρεώθης καὶ σύ. Λίγα ἤ πολλὰ, αὐτὸ εἶναι ἄλλο θέμα. Τί τὰ ἐκάμαμε καὶ οἱ δυὸ μέχρι τώρα; Πῶς ἐχρησιμοποιήσαμεν τὰς δωρεὰς καὶ τὰ χαρίσματα, ποὺ ἐλάβαμεν ἀπὸ τὰ ἅγια χέρια τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ; Πῶς; Ἄν, Θεὸς φυλάξοι, μέχρι σήμερα ἀποδείχθημεν «πονηροὶ δοῦλοι», χωρὶς ἄλλην σκέψιν πρέπει νὰ διορθωθῶμεν. Ριζικὴ ἀλλαγή. Ἄμεσος. Σταθερά.
Ἡ ζωή μας ἄς εἶναι τοῦ λοιποῦ γεμάτη ἀπὸ λατρείαν εἰς τὸν Θεόν, ἀπὸ ἀφοσίωσιν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας, ἀπὸ ἀγάπην εἰς τὴν ἀρετήν, ἀπὸ στοργὴν πρὸς τοὺς συνανθρώπους μας.
Ὄχι πλέον ἔνοχοι συμβιβασμοὶ καὶ ὑποχρεώσεις. Ὄχι! Μέχρι τέλους.... πιστοὶ εἰς τὸν προμαχῶνα!
Καὶ μιὰν ἡμέραν θὰ ἀκουσθῇ ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ καὶ στοὺς δύο μας. Θὰ μᾶς εἰπῇ:
-Παιδί μου τί ἔκαμες τὰ τάλαντά σου; Θὰ μπορέσουμε νὰ τοῦ ποῦμε τότε:
-Κύριε, τὰ ἐδιπλασίασα!
Νὰ δώσῃ ὁ Θεός!