Ο Αλέξανδρος Γιαροσλάβιτς Νιέφσκι (1221-1263) είναι μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της μεσαιωνικής Ρωσίας και Άγιος της Ρώσικης Εκκλησίας.(ανακηρύχθηκε το 1547).
Σε ηλικία 16 χρονών αποδέχτηκε την πρόταση της Φεουδαλικής Δημοκρατίας του Νόβγκοροντ, να αναλάβει Δούκας της, και να εγκατασταθεί στο Νόβγκοροντ.
Το 1240 ο σουηδικός στρατός εισέβαλε στην Ίνγκρια με στόχο να αποκτήσει τον έλεγχο του Νέβα και της Λάντογκα. Ο νεαρός Αλέξανδρος, κινήθηκε γρήγορα με μικρό στράτευμα , θέλοντας να φτάσει τους εισβολείς πρίν μπουν στην Λάντογκα. Τους πρόλαβε στην συμβολή του ποταμού Νέβα, με τον Ιζόρα, και τους επιτέθηκε αιφνιδιαστικά, την νύχτα (Μάχη του Νέβα) το 1240. Ο Αλέξανδρος θριάμβευσε και έκτοτε έλαβε το όνομα "Νιέφσκι" (ελλ.του Νέβα). Μετά την νίκη του διατάχθει να επιστρέψει στην πατρίδα του.
Μετά απο λίγο καιρο οι Τεύτονες Ιππότες, της Λιβονίας, καταλαμβάνουν το Πσκοβ, την δέύτερη μεγαλύτερη πόλη της Δημοκρατίας. Ο Αλέξανδρος ανακλήθηκε, και επέστρεψε στην πόλη το 1241. Τους πρώτους μήνες αφωσιώθηκε στη αποκατάσταση του ελεγχου των κοντινών περιοχών.
Στις 5 Απριλίου, 1242, ο Αλέξανδρος ήταν επικεφαλής μίας δύναμης 4,000-5,000 πεζών. Οι τεύτονες, μαζί με τους Δανούς και Εσθονούς συμμάχους ήταν οι μισοί. Ομως οι 1000 απο αυτούς ήταν ιππότες και ως τότε θεωρούνταν ανίκητοι. Μία μάχη με το σιδερόφρακτο ιππικό, δύσκολα θα μπορούσαν να τους κερδίσουν. Ο Αλέξανδρος οδήγησε τους άντρες του στο στενότερο μέρος της παγωμένης λίμνης Πέϊπους, στις ανατολικές ακτές. Με το πεζικό στο κέντρο και τους ιππείς στα πλευρά, περίμενε τους τεύτονες ιππότες.
Οι σταυροφόροι παρατάχθηκαν στις δυτικές όχθεις της λίμνης και προχώρησαν προς τους Νόβγκοροντ. Η γλυστερή επιφάνεια της λίμνης υποτιμήθηκε απο του τεύτονες ιππότες, επιτρέποντας στους τοξότες του Αλεξάνδρου να κτυπούν ομόβροντα. Ο Αλέξανδρος, ικανοποιημένος με την αναστάτωση των σταυροφόρων΄, αφήνει το πεζίκό του στον πάγο να γρονθοκοπήσει το γερμανικό κέντρο ενώ το ιππικό του, τους κύκλωσε απο πίσω. Η μαχη εγινε σωμα με σώμα, με λίμνες αίματος σε αντίθεση με το λευκό του πάγου κατά των σταυροφόρων. Οι σταυροφόροι βλέποντας την απειλή, απο την περικύκλωση, οπισθοχωρούν στο σημείο εκκίνησης τους. Ομως ο λεπτός πάγος απο το βάρος του στρατού δεν αντεξε ράγησε και έσπασε. Πολλοί σταυροφόροι πνίγηκαν.
Η "Μάχη των Πάγων"ήταν μία σημαντική ήττα που υπέστησαν οι σταυροφόροι κατα τη διάρκεια των βορείων σταυροφοριών, οι οποίες ήταν κατά των παγάνων, και των ανατολικών ορθοδόξων χριστιανών. Η ήττα αυτή έδωσε τέλος στις επιδρομές κατά των ορθοδόξων της Δημοκρατίας του Νόβογκορτ.
Το γεγονός δοξάστηκε με την ταινία "Αλέξανδρος Νιέφσκι"του Σεργκέι Άιζενστάιν, το 1938. Ο Σεργκέι Προκόπιεφέφτιαξε την καντάτα, Αλέξανδρος Νιέφσκι ,έργο 78, για μεσοσοπράνο, χορωδία και ορχήστρα.
Το απόσπασμα είναι από την ταινία, Αλέξανδρος Νιέφσκι η "Μάχη των Πάγων."
Εορτάζει στις 23 Νοεμβρίου εκάστου έτους.