(Ῥωμ. β’ 10-16)
Ἀδελφοί, δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν, ᾿Ιουδαίῳ τε πρῶτον καὶ ῞Ελληνι· οὐ γάρ ἐστι προσωποληψία παρὰ τῷ Θεῷ. Ὅσοι γὰρ ἀνόμως ἥμαρτον, ἀνόμως καὶ ἀπολοῦνται· καὶ ὅσοι ἐν νόμῳ ἥμαρτον, διὰ νόμου κριθήσονται.
Οὐ γὰρ οἱ ἀκροαταὶ τοῦ νόμου δίκαιοι παρὰ τῷ Θεῷ, ἀλλ᾿ οἱ ποιηταὶ τοῦ νόμου δικαιωθήσονται. Ὅταν γὰρ ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιῇ, οὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες ἑαυτοῖς εἰσι νόμος, οἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτὸν ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν,
συμμαρτυρούσης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως καὶ μεταξὺ ἀλλήλων τῶν λογισμῶν κατηγορούντων ἢ καὶ ἀπολογουμένων - ἐν ἡμέρᾳ ὅτε κρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου διὰ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.
συμμαρτυρούσης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως καὶ μεταξὺ ἀλλήλων τῶν λογισμῶν κατηγορούντων ἢ καὶ ἀπολογουμένων - ἐν ἡμέρᾳ ὅτε κρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου διὰ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.
******
Στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα ο Παύλος τονίζει την κρίση των ανθρώπων που αμάρτησαν χωρίς γνώση του νόμου του Θεού και όσων αμάρτησαν ενώ γνώριζαν τον νόμο. Ας δούμε αναλυτικά την έννοια της αμαρτίας.
Τι λέγουν οι Πατέρες για την αμαρτία;
Ο ιερός Χρυσόστομος λέγει για την αμαρτία- «Είναι φοβερό πράγμα το να αμαρτάνει κάποιος, αλλά πολύ πιο φοβερό το να μεγαλοφρονεί για τα αμαρτήματά του. Πραγματικά, εάν το να υπερηφανευόμαστε για την αρετή μας αποτελεί στέρηση της αρετής, πολύ περισσότερο, όταν αυτό συμβαίνει για τα αμαρτήματά μας θα μας προξενήσει τη χειρότερη βλάβη και θα είναι κατηγορία μεγαλύτερη κι από τα ίδια τα αμαρτήματα». Βλέπουμε εδώ τον Άγιο να ξεχωρίζει την αμαρτία και την καύχηση για τα αμαρτήματα. Ένας άλλος Άγιος θα πει πως αμαρτία είναι η αστοχία μας να εφαρμόσουμε τις εντολές του Θεού. Άλλος θα πει πως είναι μια αρρωστημένη πνευματική κατάσταση που φθάνει μέχρι τα μύχια της ψυχής μας. Κατά τον άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο είναι βδέλυγμα και σίχαμα.
Η αμαρτία είναι, μια καταδυνάστευση του ανθρώπου. Είναι εφεύρεση του πονηρού. Είναι στην πρώτη της μορφή η ανυπακοή μας απέναντι στον Θεό, είναι στις ύστερες μορφές της ο εγωισμός, η υπερηφάνεια, το ψεύδος, η πορνεία, η έλλειψη αγάπης, είναι η εναντίωσή μας με τον Θεό, είναι γενικά μια αλλαγή πορείας από το καλό, δεν το χαρίζει η φύση ούτε και ο νόμος. Ο Μέγας Βασίλειος λέγει πως είναι η αρρώστια της ψυχής μας.
Το προπατορικό αμάρτημα και οι συνέπειές του
Το μικρόβιο της αμαρτίας που κληρονομείται από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι το λεγόμενο προπατορικό αμάρτημα. Προπατορικό αμάρτημα δεν είναι η ενοχή του Αδάμ που κληρονομείται και σε μας, αλλά η αρρώστια της ανθρώπινης φύσεως. Αυτή η αρρώστια έχει μια ροπή που εκδηλώνεται με διάφορα προσωπικά αμαρτήματα στον καθένα μας. «Ὥσπερ γὰρ διὰ τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν οἱ πολλοί, οὕτω καὶ διὰ τῆς ὑπακοῆς τοῦ ἑνὸς δίκαιοι κατασταθήσονται οἱ πολλοὶ» (Ῥωμ. 5, 19), δηλ. όπως με την αμαρτία του Αδάμ όλοι οι άνθρωποι κληρονομήσαμε την αρρωστημένη ανθρώπινη φύση και βρεθήκαμε να ρέπουμε προς την αμαρτία, έτσι και με την υπακοή του Χριστού λάβαμε τη δυνατότητα να κληρονομήσουμε τη ζωή όλοι οι άνθρωποι, λέγει ο απ. Παύλος.
Η αμαρτία σκοτίζει τη διάνοια του ανθρώπου, εξαπάτα τον λογισμό, λυμαίνεται την ελευθερία μας, διαφθείρει την ανθρώπινη ευγένεια, προκαλεί σύγχυση των πνευματικών μας δυνάμεων, είναι απατηλή, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, είναι φενάκη, είναι ψευδής κατάσταση που οδηγεί στην απώλεια. Είναι φοβερός τύραννος του ανθρώπου που τον βάζει να κάνει φοβερά πράγματα. Είναι λάκκος της ψυχής μας. Είναι πνευματικό σκοτάδι. Η μία αμαρτία γεννά την άλλη, π.χ. η λαιμαργία γεννά την πορνεία, η υπερηφάνεια γεννά την ανόητη καύχηση, η κλοπή το ψεύδος, το μίσος τον φόνο κ.λπ. Το να αμαρτάνεις είναι κακό. Το να καυχάσαι για την αμαρτία είναι χειρότερο. Το να διδάσκεις την αμαρτία δαιμονικό.
Πώς θεραπεύεται το μικρόβιο της αμαρτίας;
Η θεραπεία της αμαρτίας είναι στο πρώτο στάδιο να αναγνωρίσουμε πως έχουμε γίνει δούλοι της. Μόνον όποιος αναγνωρίσει πως είναι άρρωστος μπορεί και να θεραπευθεί. Μετά να προσπαθήσουμε να μάθουμε ποιες είναι οι αμαρτίες μας και πότε έγιναν. Άλλη βαρύτητα έχουν οι αμαρτίες μας όταν δεν γνωρίζαμε τον Θεό και αγνοούσαμε τον νόμο Του, και άλλη βαρύτητα όταν γνωρίσαμε τη χάρη του Θεού και τις εντολές Του. Η γνώση ή η άγνοια του νόμου του Θεού είναι ένα από τα κριτήρια της δικαιώσεως ή καταδίκης μας.
Μετά να μετανοήσουμε. Δεν αρκεί να ομολογήσεις την αμαρτία σου, δεν αρκεί να δεις ποιες είναι οι αμαρτίες σου, οφείλεις και να μετανοήσεις, να κλαύσεις και να αλλάξεις ζωή. Χρειάζεται να βάλουμε τον «όρο του θανάτου» κατά τον άγιο Ισαάκ το Σύρο, για να αγωνισθούμε σωστά εναντίον της αμαρτίας μας. Καλύτερα να πεθάνουμε παρά να γυρίσουμε πίσω στην αμαρτωλή ζωή. Τα πάθη και οι αμαρτίες μας είναι καταστάσεις φιλεπίστροφες, δηλ. έχουν την τάση να γυρίζουν πίσω. Εμείς θα αγωνισθούμε, και με το αίμα της ψυχής ακόμα, για να μην επιτρέψουμε στην ενέργεια της αμαρτίας να μας κυριεύσει.
Μετά χρειάζεται να εξομολογηθούμε στον Πνευματικό και να κοινωνήσουμε «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον». Το μικρόβιο της αμαρτίας το έχουμε όλοι μας. Όποιος πει πως δεν έχει πέσει σε πάθη και αμαρτήματα, δεν λέγει την αλήθεια. Πολλά φταίμε όλοι απέναντι στον Θεό. Οι αμαρτίες μας είναι πολλές, αλλά το έλεος του Θεού μεγαλύτερο.
Αγαπητοί αδελφοί, να ελπίζουμε στο μεγάλο έλεος του Θεού, πως δεν θα εγκαταλειφθούμε στη μανία του διαβόλου και των δυνάμεών του, ώστε να περιπέσουμε σε πολλές παραβάσεις. Εμείς μπορεί να αμαρτάνουμε, όταν φτάσουμε στα όρια της αντοχής μας, αλλά λατρεύουμε τον αληθινό Θεό και ελπίζουμε πως κι αν όλοι μπορεί να μας εγκαταλείψουν, ο Θεός όμως δεν θα το κάνει ποτέ. Αμήν.