ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
«Ἔχουν ἀπομακρυνθῆ οἱ ἄνθρωποι» τόνιζε ὁ σεβαστός Γέροντας Παΐσιος «ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως, γι’ αὐτὸ καὶ πνίγονται ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς καὶ τὰ πάθη.
Πόσοι ἔρχονται καὶ ζητοῦν νὰ τοὺς βοηθήσω σὲ κάποιο πρόβλημά τους, καὶ οὔτε ἐξομολογοῦνται οὔτε ἐκκλησιάζονται! «Ἐκκλησιάζεσαι καθόλου;», τοὺς ρωτάω. «Ὄχι», μοῦ λένε. «Ἐξομολογήθηκες καμμιὰ φορᾶ;». «Ὄχι. Ἦρθα νὰ μὲ κάνης καλά».
«Μὰ πῶς; Πρέπει νὰ μετανοήσης γιὰ τὰ σφάλματά σου, νὰ ἐξομολογῆσαι, νὰ ἐκκλησιάζεσαι, νὰ κοινωνᾶς, ὅταν ἔχης εὐλογία ἀπὸ τὸν πνευματικό σου, καὶ ἐγὼ θὰ κάνω προσευχὴ νὰ γίνης καλά. Ξεχνᾶς ὅτι ὑπάρχει καὶ ἄλλη ζωὴ καὶ πρέπει νὰ ἑτοιμασθοῦμε γιὰ ‘κεῖ;»
«Κοίταξε, πάτερ, αὐτὰ ποὺ λές, ἐκκλησίες, ἄλλη ζωὴ κ.λπ., ἐμένα δὲν μὲ ἀπασχολοῦν. Αὐτὰ εἶναι παραμύθια. Ἔχω πάει σὲ μάγους, σὲ μέντιουμ καὶ δὲν μπόρεσαν νὰ μὲ κάνουν καλά. Ἔμαθα ὅτι ἐσὺ μπορεῖς νὰ μὲ κάνης καλά». Ἄντε τώρα! Τοὺς μιλᾶς γιὰ ἐξομολόγηση, γιὰ τὴν μέλλουσα ζωή, καὶ σοῦ λένε «αὐτὰ εἶναι παραμύθια», καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά: «Βοήθησέ με, παίρνω χάπια». Ἒμ πῶς, μὲ μαγικὸ τρόπο θὰ γίνουν καλά; »108
Ὁ Γέροντας Πορφύριος τόνιζε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό κακό μέ τήν βίωση τοῦ φιλανθρωποτάτου μυστηρίου τῆς μετανοίας. Ἔλεγε: «Δέν ὑπάρχει ἀνώτερο πράγμα ἀπ'αὐτό πού λέγεται μετάνοια καί ἐξομολόγηση»109.
Στήν ἐξομολόγηση αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος τήν συνδιαλλαγή μέ τόν Θεό, ἀπαλλάσσεται ἀπό τήν ἐνοχή γιά τίς ἁμαρτίες του, γεμίζει μέ χαρά.
«Αὐτό τό μυστήριο εἶναι ἡ προσφορά τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο»110.Καταλαβαίνουμε πόσο ὁ Θεός μᾶς ἀγαπάει, μελετώντας αὐτό τό μυστήριο.
Γιά τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ δέν ὑπάρχουν ἀδιέξοδα καί καταθλιπτικές καταστάσεις, διότι ὑπάρχει ὁ Πνευματικός, πού –μέ τήν ἐξουσία τήν ὁποία ἔχει λάβει ἀπό τόν Θεό τοῦ «δεσμεῖν καί λύειν»- συγχωρεῖ τά πάντα καί καθοδηγεῖ. Χωρίς μετάνοια, δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ζήσει ἀληθινά τήν ὄντως Ζωή, δέν μπορεῖ νά εὐαρεστήσει στόν Θεό.
Ἡ μετάνοια ἡ ἀληθινή εἶναι αὐτή πού λεπταίνει τήν ψυχή καί τήν ἁγιάζει. Ἐπισήμαινε ὁ Γέροντας, ὅτι ἄν ἁμαρτήσει ὁ ἄνθρωπος, «ἄν στραπατσαρισθεῖ ἡ ψυχή καί γίνει ἀνάξια τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, διακόπτει ὁ Χριστός τίς σχέσεις»111.
Μέ τήν ἐξομολόγηση, ἔλεγε, «γίνεται ἡ κάθαρση ἀπό τά πάθη, ἡ ἀπονέκρωση»112. Σύμφωνα μέ ὅλους τούς Ἁγίους Πατέρες, ἡ κάθαρση ἀπό τά πάθη γίνεται ὄχι μέ τήν ἀνθρώπινη προσπάθεια καί σπουδή μόνο, ἀλλά κυρίως μέ τήν μυστηριακή ζωή καί μάλιστα μέ τήν ἀδιάλειπτη μετάνοια- ἐξομολόγηση.
Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς προέτρεπε τούς ἀνθρώπους: «Καί ἄν ἡμπορεῖτε νά ἐξομολογᾶσθε κάθε ἡμέραν, καλόν καί ἅγιον εἶναι. Εἰδέ καί δέν ἡμπορεῖτε καθ'ἡμέραν, ἄς εἶναι μία φορά τήν ἑβδομάδα καί μία φορά τόν μῆνα ἤ τό ὀλιγώτερον τέσσαρες φορές τόν χρόνον»113.
Μέ τήν ἐξομολόγηση ἀποφεύγεται ἐπίσης καί ἡ ἀπώθηση τῶν ἁμαρτημάτων στό βάθος τῆς ψυχῆς καί ἡ ἐσωτερική, ὕπουλη φθορά ἀπό αὐτά. Ἄν ἤδη αὐτό ἔχει συμβεῖ ἡ γενική ἐξομολόγηση καί ἡ πνευματική ζωή τά ἐξαλείφουν.
Σημειώνει πνευματικό παιδί τοῦ Γέροντα Πορφύριου: «Μία κυρία θυμήθηκε καὶ μοῦ ἀνέφερε τὰ ἑξῆς: Κάποτε ὁ γέροντάς μοῦ εἶπε: «Πολλὲς ἀπὸ σᾶς τὶς γυναῖκες, ὅ,τι κατεστραμμένο καὶ ἄχρηστο ἔχετε, παλιὰ καὶ τρύπια κατσαρολικα, ἔπιπλα, παπούτσια καὶ ἄλλα φθαρμένα πράγματα, πᾶτε καὶ τὰ πετᾶτε σὲ κάποια ἀπόμερη ἀποθήκη σας, κλειδώνετε τὴν πόρτα καὶ ἡσυχάζετε. Δὲν ξέρετε ὅμως, ὅτι θὰ ἔρθει στιγμή, ποὺ αὐτὸ τὸ παλιατζίδικό σας θὰ τὸ βροῦν καὶ θὰ ἐκτεθεῖτε».Ἔμεινα ἔκπληκτος ἀπὸ τὰ λόγια του Γέροντα. Ἦταν σαφὴς ὁ συμβολισμός, ὁ ἀναφερόμενος στὰ ἁμαρτήματά μας, ποὺ δὲν ἐξαλείψαμε μὲ τὴ μετάνοια καὶ τὴν ἐξομολόγησή μας, ἀλλὰ τὰ πετάξαμε βιαστικὰ στὴν ἀποθήκη τῆς λήθης, γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὴν ἐνοχλητικὴ παρουσία τους, καὶ ποὺ θὰ τὰ «βρεῖ» ὁ Θεός, γιὰ νὰ τὰ ἐπαναφέρει στὴ μνήμη μας, «ἐν ἡμέρα κρίσεως». Ἤδη τὰ γνωρίζει, ἐνῶ ἐμεῖς τὰ ἀγνοοῦμε»114.
Ὅταν ἀπωθοῦμε τίς ἁμαρτίες μας, αὐτές κάποτε θά μᾶς ἐκθέσουν, θά μᾶς ἐκδικηθοῦν. Τό δημόσιο «ρεζίλεμα» θά γίνει κατά τήν Β΄ Παρουσία τοῦ Κυρίου, ὅπου θά φανερωθοῦν ὅλα τά κεκρυμμένα. Γιαυτό ἄς φροντίσουμε ἀπό τώρα νά ἀδειάσουμε τό «παλιατζίδικό» μας ὥστε νά μήν ἔχει τίποτε νά βρεῖ ὁ «ἀντίδικος ἡμῶν διάβολος» κατά τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως γιά τό ὁποῖο θά μπορεῖ νά μᾶς κατηγορήσει μπροστά στόν Θεό.
Μέ τήν ἐξομολόγηση «κόβονται» τά δικαιώματα τοῦ διαβόλου καί ὁ ἄνθρωπος ἀπαλλάσσεται ἀπό τό καταθλιπτικό βάρος τῆς ἁμαρτίας καί τῶν ἐνοχῶν πού αὐτή δημιουργεῖ. «Νά πᾶνε τουλάχιστον οἱ ἄνθρωποι» ἔλεγε ὁ Γέροντας Παΐσιος «σέ ἕναν Πνευματικό νά ἐξομολογηθοῦν, νά φύγει ἡ δαιμονική ἐπίδραση, γιά νά μποροῦν νά σκέφτονται λιγάκι. Τώρα δέν μποροῦν, οὔτε νά σκεφτοῦν ἀπό τή δαιμονική ἐπίδραση. Ἡ μετάνοια, ἡ ἐξομολόγηση κόβει τό δικαίωμα τοῦ διαβόλου»115.
Ὅταν ἐξομολογούμαστε μία ἁμαρτία δέν πρέπει νά τήν ξαναθυμόμαστε μέ λεπτομέρειες. Πρέπει ὅμως γενικά νά θυμόμαστε ὁ καθένας ὅτι: «εἶμαι ὁ πιό ἁμαρτωλός ἄνθρωπος στόν κόσμο».
108Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Γ΄, Πνευματικός Ἀγώνας, Σουρωτή 2010, σελ. 243-244.
109Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 367.
110Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 367.
111Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 235
112Βίος καί Λόγοι,Ζ΄,σελ. 285.
113Διδαχή Γ΄ 173-4, ἔκδ. Ἰω. Μενούνου, Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, Διδαχές, Ἀθήνα 1979, σ. 231.
114Κοντά στό Γέροντα Πορφύριο, σελ. 255.115Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ Α΄ : ΜΕ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ», σελ. 53-54.
Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο: