Με αφορμή τη σημερινή ημέρα μνήμης του.
Ο άγιος Παϊσιος ο αγιορείτης έχει χαρακτηρισθεί, και δικαίως, ως ο άγιος του πονεμένου σύγχρονου ανθρώπου.
Η αδιάκριτη αγάπη του για τους πλανεμένους αδελφούς, η συνεχής άσκηση και η αδιάλειπτη προσευχή ήταν τα καθημερινά εργαλεία του προς την αγιότητα και τη θέωση. Γι’ αυτό και ο λαός του Θεού, είτε είχε την ευλογία να τον γνωρίζει προσωπικά είτε όχι, τον είχε αγιοποιήσει στη συνείδησή του, πολύ πριν από την οσιακή του κοίμηση.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουμε οι περισσότεροι, είναι το γεγονός πως ο άγιος Παϊσιος δεν έμεινε αμέτοχος στις προκλήσεις του καιρού του. Όταν η περίσταση το απαίτησε, ο ασκητής άγιος παρενέβη δυναμικά και με σθένος, υπερασπιζόμενος τα ιερά και όσια της πίστης μας και της παάδοσής μας. Συνεπής στην ιερά παρακαταθήκη της οποίας – όπως κι εμείς – υπήρξε κληρονόμος, εκφράστηκε δημόσια, με παρρησία και αποφασιστικότητα, στα όσα αντιπαραδοσιακά, καινοφανή και αντορθόδοξα διαδραματίστηκαν κατά την εποχή του και για τα οποία ασφαλώς είχε άποψη και δεν δίστασε να τη δημοσιοποιήσει.
Αναφερόμαστε σε δυο ανοικτές επιστολές τις οποίες συνέταξε (την πρώτη από τις δύο συνυπέγραψε με άλλους δύο ασκητές) και απέστειλε με αφορμή τα ανοίγματα του Πατριάρχη Αθηναγόρα προς τους παπικούς κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60 (η αντιστοιχία με τις σημερινές κινήσεις προσέγγισης προς τους ετεροδόξους που ακολουθούν Πατριάρχες και Επίσκοποι είναι κάτι παραπάνω από προφανής). Οι δυο αυτές επιστολές δημοσιοποιήθηκαν πολλές φορές από τότε και από διάφορα μέσα, μέχρι και σήμερα, ακριβώς λόγω του επικαίρου του θέματος και της αγιοπατερικής και ορθόδοξα συνεπούς στάσης του αγίου.
Για την οικονομία της παρούσης σχετικής αναφοράς, θα περιοριστούμε στην παρουσίαση μεμονωμένων σημείων των δύο επιστολών, τα οποία όμως έχουν άμεση σχέση με όσα τεκταίνονται σήμερα, λίγες ημέρες μετά τη λήξη των εργασιών της λεγομένης «αγίας και μεγάλης Συνόδου της Κρήτης».
Αναφερόμενος, λοιπόν, ο άγιος στη διαχρονική στάση των αγίων Πατέρων έναντι των ετεροδόξων σε αντιδιαστολή με τη σημερινή ακατάσχετη και αθεολόγητη αγαπολογία – των κατά τα λοιπά ορθοδόξων σύγχρονων ποιμένων – γράφει: «Οι Πατέρες της Εκκλησίας, που φάνηκαν «σκληροί» στη διατήρηση του Δόγματος, είναι εκείνοι που αγάπησαν περισσότερο από κάθε άλλον τον άνθρωπο. Γιατί γνώρισαν τα απύθμενα βάθη του και δεν θέλησαν ποτέ να τον κοροϊδέψουν με τις συνθηματολογίες εφήμερης και ανύπαρκτης αγάπης, αλλά τον σεβάστηκαν προσφέροντάς του το Ευαγγέλιο της Αληθείας, που χαρίζει τη μακαρία εν Αγίω Πνεύματι ζωή».
Σε άλλο σημείο των επιστολών του, ο ομολογητής άγιος αναφέρει: «Επειδή βλέπω τον μεγάλο σάλο εις την Εκκλησίαν μας, εξ αιτίας των διαφόρων φιλενωτικών κινήσεων και των επαφών του Πατριάρχου μετά του Πάπα, επόνεσα κι εγώ σαν τέκνον Της και εθεώρησα καλόν, εκτός από τις προσευχές μου, να στείλω κι ένα μικρό κομματάκι κλωστή (που έχω σαν φτωχός Μοναχός), διά να χρησιμοποιηθεί κι αυτό, έστω για μια βελονιά, διά το πολυκομματιασμένο φόρεμα της Μητέρας μας».
Για να προλάβει μάλιστα τις όποιες αντιδράσεις των φιλο-οικουμενιστών, εξηγείται: «Φαντάζομαι ότι θα με καταλάβουν όλοι, ότι τα γραφόμενά μου δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας βαθύς μου πόνος διά την γραμμήν και κοσμικήν αγάπην δυστυχώς του πατέρα μας κ. Αθηναγόρα. Όπως φαίνεται, αγάπησε μιάν άλλην γυναίκα μοντέρνα, που λέγεται Παπική «Εκκλησία», διότι η Ορθόδοξος Μητέρα μας δεν του κάμνει καμμίαν εντύπωσι, επειδή είναι πολύ σεμνή».
Επίκαιρος όσο ποτέ, ο λόγος του αγίου διαπνέεται από ανυπόκριτη αγάπη προς τους αποδέκτες του, αλλά δεν παύει να παραμένει σταθερά αγιοπνευματικός και ορθόδοξος. Σε άλλο σημείο των λεγομένων του γράφει τα εξής χαρακτηριστικά – κι αυτή είναι η απάντηση του αγίου στη σύγχρονη μεταπατερική και νεωτερική εκκλησιολογία ακόμα και ορθοδόξων θεολόγων και ιεραρχών: «Ας γνωρίσωμεν καλά ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία μας δεν έχει καμμίαν έλλειψιν. Η μόνη έλλειψις, που παρουσιάζεται, είναι η έλλειψις σοβαρών Ιεραρχών και Ποιμένων με πατερικές αρχές. Είναι ολίγοι οι εκλεκτοί˙ όμως δεν είναι ανησυχητικόν. Η Εκκλησία είναι Εκκλησία του Χριστού και Αυτός την κυβερνάει… Ο Κύριος, όταν θα πρέπη, θα παρουσιάση τους Μάρκους τους Ευγενικούς και τους Γρηγορίους Παλαμάδες, διά να συγκεντρώσουν όλα τα κατασκανδαλισμένα αδέλφια μας, διά να ομολογήσουν την Ορθόδοξον Πίστιν, να στερεώσουν την Παράδοσιν και να δώσουν χαράν μεγάλην εις την Μητέρα μας».
Σήμερα, ημέρα που η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του μεγάλου σύγχρονου ομολογητού αγίου, μας δίνεται η μεγάλη ευκαιρία να προστρέξουμε σ’ αυτόν και να του ζητήσουμε ικετευτικώς να πρεσβεύει για τη σωτηρία μας και για τη διαφύλαξη του αμωμήτου της ευλογημένης μας πίστης, να τον παρακαλέσουμε ταπεινώς να μεσιτεύει στον πανοικτίρμονα Κύριο για την επιστροφή των πεπλανημένων και τον φωτισμό των ποιμένων μας.
Αντί άλλου επιλόγου, αντιγράφουμε τα όσα ως κατακλείδα των δικών του επιστολών σημειώνει ο άγιος: «Ας ευχηθούμε να δώση ο Θεός τον φωτισμόν Του σε όλους μας και εις τον Πατριάρχην μας … διά να πραγματοποιηθή η γαλήνη ανάμεσα στο σκανδαλισμένο Ορθόδοξο πλήρωμα, η ειρήνη και η αγάπη μεταξύ των Ορθοδόξων Ανατολικών Εκκλησιών, και κατόπιν ας γίνη σκέψις διά την ένωσιν μετά των άλλων «Ομολογιών», εάν και εφ’ όσον ειλικρινώς επιθυμούν ν’ ασπασθούν το Ορθόδοξον Δόγμα». Αμήν, γένοιτο!
Υπό Γεωργίου Μηλιώτη, εκπαιδευτικού