Τα Άβατο του Αγίου Όρους το οποίο απαγορεύει την είσοδο στις γυναίκες ισχύει από την αρχή της σύστασης της Αθωνικής πολιτείας, εδώ και περισσότερα από 1.000 χρόνια.
Σύμφωνα με το άρθρο 186 του Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Όρους "η εις την χερσόνησον του Αγίου Όρους είσοδος των θηλέων κατά τα ανέκαθεν κρατούντα απαγορεύεται". Η απαγόρευση αυτή κυρώνεται και ποινικά και η παράβασή της επισύρει ποινή φυλάκισης από δύο μήνες μέχρις ένα έτος.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, Δρ. Γκράχαμ Σπικ, συγγραφέα βιβλίων για το Άγιο Όρος, ο οποίος μίλησε στο BBC, η απαγόρευση έχει ρίζα από τον 10ο αιώνα όπου απαγορεύονταν τα θηλυκά ζώα στα μοναστήρια.
“Όλοι γνώριζαν ότι οι γυναίκες δεν είχαν τη δυνατότητα να μπουν σε μοναστήρια αντρών”, σημειώνει ο Σπικ, καθώς όπως λέει αυτός ήταν ο μοναδικός τρόπος για να εξασφαλιστεί η αγαμία των μοναχών.
Αυτός, όμως, δεν είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο απαγορεύεται η παρουσία των γυναικών. “Μία από τις παραδόσεις αναφέρει ότι η Παρθένος Μαρία ξέφυγε από την πορεία της όταν προσπαθούσε να πλεύσει προς την Κύπρο και έφτασε στο βουνό Άθως. Και της άρεσε τόσο πολύ που προσευχήθηκε στο γιο της ότι θα πρέπει να της ανήκει και εκείνος συμφώνησε”, αναφέρει ο Σπικ και συνεχίζει: “Ακόμα αποκαλείται ο κήπος της Μητέρας του Θεού, είναι αφιερωμένος στη δόξα της, και εκείνη μόνη εκπροσωπεί το φύλο στο Άγιο Όρος”.
Όπως σημειώνει ο Σπικ, οι μόνες που εξαιρούνται από την απαγόρευση είναι οι γάτες καθώς και τα άγρια ζώα τα οποία οι μοναχοί δεν μπορούν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους.
Οι γυναίκες που έσπασαν το άβατο
Παρά την απαγόρευση, υπήρξαν γυναίκες που κατάφεραν να επισκεφθούν την περιοχή.
Κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφύλιου πολέμου, μεταξύ 1946 και 1949, το Άγιο Όρος χορήγησε άσυλο σε ομάδες χωρικών ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν γυναίκες και μικρά κορίτσια.
Επίσης το 1953 μία Ελληνίδα, η Μαρία Ποιμενίδου επισκέφθηκε το Άγιο Όρος, η οποία τα κατάφερε καθώς είχε ντυθεί άντρας.
Τον Μάιο του 2008, τέσσερις Μολδαβές, θύματα διακινητών βρέθηκαν στο Άγιο Όρος, οι μοναχοί όμως δήλωσαν ότι τις συγχωρούν για την παρουσία τους εκεί.
Η κατάργηση του Άβατου στο Ευρωκοινοβούλιο
Το θέμα της κατάργησης του Άβατου στο Άγιο Όρος έχει τεθεί στο παρελθόν στο Ευρωκοινοβούλιο. Το 2003 με ψήφισμα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου το οποίο υπέβαλε η Ολλανδή ευρωβουλευτής Τζοκ Σβίμπελ και έγινε δεκτό, οι ευρωβουλευτές ζητούσαν από την ελληνική κυβέρνηση την άρση του άβατου στο Άγιο Όρος για τις γυναίκες.
Το 2012 η Σβίμπελ επανέφερε και πάλι το θέμα, παρουσιάζοντας μια πολυσέλιδη έκθεση στο ευρωκοινοβούλιο, στην οποία ζητούσε "να αρθεί η απαγόρευση της εισόδου των γυναικών στο όρος Άθως η οποία ισχύει μετά από απόφαση που ελήφθη το 1054 από μοναχούς των 20 μοναστηριών της περιοχής"διότι, "παραβιάζει την παγκοσμίως αναγνωριζόμενη αρχή της ισότητας των φύλων, την κοινοτική νομοθεσία για την απαγόρευση των διακρίσεων και για την ισότητα καθώς και τις διατάξεις περί της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών".