Οὐκ ἔδει σε Χρυσόστομε ...

Ψάλλει ὁ Βυζαντινός χορός Τρόπος

Δοξαστικό Εσπερινού "Ουκ έδει σε Χρυσόστομε", ποίημα Κοσμά και μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου του Πελοποννησίου (+1777), ήχος δ' (άγια) υπό του Βυζαντινού Χορού «Τρόπος» και τη διεύθυνση Κωνσταντίνου Αθ. Αγγελίδη. Κανονάρχημα: Θεοφάνης Σουλακέλλης [14':22'-19':32'']

Δόξα... Ἦχος δ'Κοσμᾶ

Οὐκ ἔδει σε Χρυσόστομε, τὴν Βασιλίδα κοταλείψαντα, παροικεῖν ἐν Κομάνοις· ὅθεν θεόθεν ἠγμένη, ἡ Ἀνακτορικὴ πανδαισία, πάλιν σε ἐπανήγαγεν ἐν τοῖς βασιλείοις· εὐφράνθη δὲ ἡ Ἐκκλησία ἰδοῦσά σε, ἀνθομολογουμένη καὶ λέγουσα. Μεγαλύνει ἡ δόξα μου τὸν Κύριον, ἀποδόντα μοι τὸν νυμφαγωγόν, καὶ τὸ στήριγμα τῆς πίστεως, τὴν ὑπόληψιν τῶν ἀξιωμάτων μου, καὶ ἀνάπαυσιν τῶν ἐμῶν κροτάφων· τὸ ὕψος τῆς ταπεινοφροσύνης, καὶ βάθος τῆς ἐλεημοσύνης, καὶ πλοῦτον τῆς ἐμῆς πτωχείας, καὶ μῆκος τῆς μετανοίας. Διὸ αἰτοῦμέν σε Ὅσιε Πάτερ, τὴν εἰρήνην αἴτησαι, καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν, τὸ μέγα ἔλεος.

Ο άγιος Ιωάννης,αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, εκοιμήθη καθ'όδόν πρός την εξορία, στην πόλη Κουκουσό της Μικρασίας, την 14η Σεπτεμβρίου τοϋ έτους 407.

Τό ήδη «άραχνώδες σωμάτιον»,τό ταλαιπωρημένο από τήν πεζοπορία επί ένα μήνα σώμα του αγίου, δέν άντεξε τίς κακουχίες.

Τα τελευταία λόγια του ήταν: Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν.

Όταν ό αυτοκράτορας Θεοδόσιος προσπάθησε τό έτος 438 νά μεταφέρει τό ιερό του λείψανο στήν Κωνσταντινούπολη, ό άγιος αρνιόταν καί έμενε ακίνητος, κατά τρόπο θαυματουργικό.

Τότε ό αυτοκράτορας αναγκάστηκε νά του απευθύνει τό εξής γράμμα μετανοίας:

Νεκρόν ομοίως τοις άλλοις τό σώμα τό σόν είναι νομίσαντες, πάτερ τίμιε, μετακομίσαι αυτό απλώς πρός ημάς καί αγαγείν ηβουλήθημεν διά τούτο καί του ποθούμενου δικαίως διημάρτομεν αλλά σύ γε πάτερ τιμιότατε, σύγγνωθι ημίν μετακαλουμένοις, ό τήν μετάνοιαν πάσι διδάζας'και ώς παισί φιλοπάτορσιν, επίδος ημίν σαυτόν, καί τους ποθούντας σε διά της σης παρουσίας εΰφρανον.»

(επειδή νομίσαμε ότι καί τό δικό σου σώμα, τ ί μ ι ε πάτερ, είναι νεκρό σάν τών άλλων, θελήσαμε απλά νά τό μεταφέρουμε κοντά μας. Γι'αυτό καί εύλογα αποτύχαμε. Εσύ όμως πού δίδαξες τή μετάνοια γιά όλους, συγχώρεσε μας. Χάρισε μας τόν εαυτό σου, σάν πατέρας στά παιδιά πού τόν αγαπούν, καί δώσε μας χαρά μέ τήν παρουσία σου).

Όταν η επιστολή κατατέθηκε πάνω στό ιερό λείψανο του αγίου, τότε καί μόνο κατέστη δυνατή η μεταφορά του στή Βασιλεύουσα.

Επέστρεψε στήν Κωνσταντινούπολη στίς 27 Ιανουαρίου 438,όπου τό υποδέχτηκαν μέ βασιλικές τιμές ό αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β', ό πατριάρχης Πρόκλος καί όλοι οί κάτοικοι τής πόλης.

Από τό λιμάνι οδηγήθηκε έν πομπή καί τοποθετήθηκε στό σύνθρονο του ναου τής αγίας Ειρήνης (ό όποιος ήταν ανέκαθεν ό καθεδρικός ναός του Οικουμενικού Πατριάρχου).

Εκεί κλήρος καί λαός αναφώνησαν: Απόλαβε σου τόν θρόνον, ΄Αγιε. Στή συνέχεια τοποθετήθηκε κάτω από τό θυσιαστήριο στό ναό τών Αγίων Αποστόλων, μαζί μέ τόν άγιο Γρηγόριο.

Η παράδοση αυτή τής «ενθρονίσεως» του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου στόν Πατριαρχικό Θρόνο διατηρείται καί τιμάται μέχρι σήμερα στό Φανάρι καί τήν ήμερα τής εορτής του αγίου (13

Νοεμβρίου) καί τήν ήμερα τής άνακομιδής τών Ιερών του λειψάνων (27 Ιανουαρίου).