Τι είναι τα όνειρα και τα οράματα; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ τους και ποια είναι τα είδη τους;
– Θα σας απαντήσω με τα λόγια του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος, ο οποίος λέει: «Το όνειρο είναι απάτη του νου σε περίοδο αναπαύσεως του σώματος.
Ενώ η φαντασία (απατηλή οπτασία) είναι απάτη των οφθαλμών, όταν το λογικό αναπαύεται. Η φαντασία προέρχεται από το νου, όταν το σώμα αγρυπνεί. Είναι παρουσίαση ανύπαρκτων και ανυπόστατων πραγμάτων» (Λόγος 3ος).
Τα όνειρα και τα οράματα είναι δύο ειδών: άλλα είναι καλά και άλλα κακά. Η διάκριση μεταξύ τους είναι η εξής: Τα καλά όνειρα και οράματα είναι από το Θεό. Με αυτά αποκαλύπτει το θέλημά Του μόνο στους Αγίους και σ’ αυτούς που κάνουν με τελειότητα τις εντολές Του, όπως ήταν ο δίκαιος Ιωσήφ, στον οποίο φανερώθηκε ο αρχάγγελος Γαβριήλ στο όνειρό του και τον διέταξε να φύγει με το Βρέφος Ιησού και την Παρθένο Μαρία, τη Μητέρα Του, στην Αίγυπτο. Τα καλά όνειρα προέρχονται από αγγέλους. Όταν ξυπνήσουμε, μας προτρέπουν στην προσευχή και τη μετάνοια. Αντιθέτως, τα κακά όνειρα και οράματα είναι του διαβόλου, ο οποίος μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός ή σε άγιο, και μας εξαπατούν στον ύπνο να πιστεύουμε ότι είμαστε καλοί και άξιοι του παραδείσου, ενώ, όταν ξυπνήσουμε, μας προκαλούν αυτές οι ενθυμήσεις υπερηφάνεια και ψεύτικη χαρά.
Τα όνειρα και τα οράματα είναι δύο ειδών: άλλα είναι καλά και άλλα κακά. Η διάκριση μεταξύ τους είναι η εξής: Τα καλά όνειρα και οράματα είναι από το Θεό. Με αυτά αποκαλύπτει το θέλημά Του μόνο στους Αγίους και σ’ αυτούς που κάνουν με τελειότητα τις εντολές Του, όπως ήταν ο δίκαιος Ιωσήφ, στον οποίο φανερώθηκε ο αρχάγγελος Γαβριήλ στο όνειρό του και τον διέταξε να φύγει με το Βρέφος Ιησού και την Παρθένο Μαρία, τη Μητέρα Του, στην Αίγυπτο. Τα καλά όνειρα προέρχονται από αγγέλους. Όταν ξυπνήσουμε, μας προτρέπουν στην προσευχή και τη μετάνοια. Αντιθέτως, τα κακά όνειρα και οράματα είναι του διαβόλου, ο οποίος μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός ή σε άγιο, και μας εξαπατούν στον ύπνο να πιστεύουμε ότι είμαστε καλοί και άξιοι του παραδείσου, ενώ, όταν ξυπνήσουμε, μας προκαλούν αυτές οι ενθυμήσεις υπερηφάνεια και ψεύτικη χαρά.
Γέρων Κλεόπας
Είναι αμαρτία να πιστεύουν οι χριστιανοί στα όνειρα και τα οράματα;
– Λέει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος ότι αυτός που πιστεύει στα όνειρα ομοιάζει με αυτόν που τρέχει για να πιάσει τη σκιά του. Επίσης λέει, ότι οι δαίμονες της κενοδοξίας γίνονται προφητικοί στα όνειρα. Αυτοί σαν πονηροί που είναι, φαντάζονται τα μέλλοντα και μας τα γνωστοποιούν εκ των προτέρων. Και όταν εκπληρωθούν τα όνειρά μας, θαυμάζουμε και καυχόμεθα ότι αποκτήσαμε το χάρισμα της προοράσεως. Αυτοί που ακούουν σ’ αυτά τους δαίμονες αποδεικνύονται συχνά ψευδοπροφήτες. Και παρακάτω λέει: «Οι δαίμονες δε γνωρίζουν τα μέλλοντα λέγοντάς μας μια είδηση εκ των προτέρων. Είναι όπως οι γιατροί, που μπορούν να μας μιλήσουν για το θάνατό μας εκ των προτέρων». Κατόπιν τελειώνει, λέγοντας: «Όταν αρχίσουμε να πιστεύουμε στα όνειρα των δαιμόνων, αυτοί οι ίδιοι μας εμπαίζουν, ακόμη και όταν είμαστε ξύπνιοι. Αυτός που πιστεύει στα όνειρα και τις νυκτερινές φαντασίες είναι τελείως ανόητος. Ενώ αυτός που δεν πιστεύει σ’ αυτά είναι φιλόσοφος».
Οπότε, λοιπόν, είναι αμαρτία να πιστεύουμε στα όνειρα και οράματα, με τα οποία μας εξαπατούν πολύ εύκολα οι δαίμονες και μας ρίχνουν στη φοβερή αμαρτία της υπερηφάνειας και κενοδοξίας, όταν ο άνθρωπος δώσει πολλή εμπιστοσύνη στον εαυτό του και όχι στο λόγο του Θεού. Με αυτό το πονηρό τέχνασμα οι δαίμονες ξεγέλασαν πολλούς χριστιανούς και μοναχούς, τους οποίους κατόπιν οδήγησαν στον γκρεμό της απώλειας. Ενώ, όταν κάποιος έχει παρ’ όλα αυτά αμφιβολία σ’ αυτά που βλέπει, να εξομολογείται στον πνευματικό του και να ζητά τη συμβουλή του, διότι διά μέσου του πνευματικού ομιλεί ο Θεός. (ό.π.)
Τη νύχτα πειραζόμαστε πολύ από το νοητό εχθρό μας· γι’ αυτό πρέπει να προσευχόμαστε πολύ· και, όταν βλέπουμε όνειρα, να μην ανησυχούμε, διότι είμαστε υποτακτικοί σε Γέροντα και οι ευχές του μας σώζουν. Να έχουμε πλήρη την πεποίθηση ότι φέρουμε μέσα μας τον Ιησού Χριστό.
Γέρων Αρσένιος